Φαγητό & Σώμα – 4 παγίδες προς αποφυγή, γράφει η Κωνσταντίνα Κατσανά
Ο Σεπτέμβρης είναι για πολλούς ένας μήνας αλλαγών. Νέοι στόχοι, ξεκινήματα, αποφάσεις, δεσμεύσεις. Όλα αυτά ακούγονται πολύ ευχάριστα και θετικά. Όταν ερχόμαστε, όμως, στο κομμάτι του σώματος και του φαγητού, κρίνεται απαραίτητο να διερευνηθούν τα βαθύτερα κίνητρα. Εκείνα που σε ωθούν προς την κατεύθυνση των «νέων αλλαγών», καθώς επίσης και οι τακτικές που σκέφτεσαι να ακολουθήσεις.
Πάμε να δούμε, λοιπόν, μαζί 4 από τις πιο συχνές παγίδες που κρύβονται πίσω από τη διάθεση για αλλαγή. Στόχος, αυτή τη φορά … να μην πέσεις μέσα!
1.Δίαιτα: Η Αρχή Όλων.
Καταλαβαίνω πως μία από τις θετικές αλλαγές που μπορείς να σκεφτείς αυτή τη στιγμή για τον εαυτό σου είναι το να ξεκινήσεις μία δίαιτα. Αυτή σου η επιθυμία είναι απολύτως φυσιολογική. Έχεις μεγαλώσει σε μία κοινωνία, η οποία σε βομβαρδίζει με αντίστοιχα μηνύματα από τη μέρα που γεννήθηκες μέχρι σήμερα. Είναι επίσης, πολύ πιθανόν πως οι φίλοι σου, άτομα από το στενό σου περιβάλλον και μέλη της οικογένειάς σου έχουν ακολουθήσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους κάποια μορφή δίαιτας.
Πράγματι, οι άνθρωποι έχουν ταυτίσει τη βελτίωση της διατροφικής τους συμπεριφοράς με τη δίαιτα. Στην πραγματικότητα, όμως, οι μελέτες δείχνουν πως ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Οι ίδιες οι δίαιτες είναι πολλές φορές η αρχική αιτία που οδηγεί ένα άτομο στο να αναπτύξει μία τελείως δυσλειτουργική σχέση με το φαγητό. Αυτή, χαρακτηρίζεται από εμμονές, ενοχικό φαγητό, δυσαρέσκεια σώματος, αίσθημα ντροπής, απογοήτευση και κύκλους στέρησης-υπερφαγίας. Εάν θέλεις τη συμβουλή μου, το καλύτερο που έχεις να κάνεις για τον εαυτό σου είναι το να απορρίψεις τη Νοοτροπία της Δίαιτας μια για πάντα. Μπορείς να ανατρέξεις στο αντίστοιχο άρθρο για να δεις αναλυτικότερα τους λόγους, για τους οποίους η δίαιτα είναι καταδικασμένη να αποτυγχάνει.
**Εάν έχεις δοκιμάσει ήδη αρκετές φορές να κάνεις δίαιτα και έχεις κουραστεί, ίσως αξίζει να θυμηθείς πώς είναι να ζεις και ΧΩΡΙΣ τη σκέψη της δίαιτας.
2.Περιορισμοί: Ο Φαύλος Κύκλος της Υπερφαγίας
Όπως ίσως παρατήρησες προηγουμένως, σου πρότεινα να απορρίψεις τη Νοοτροπία της Δίαιτας και όχι απλώς να μην κάνεις δίαιτα. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να γίνει κατανοητή αυτή η λεπτή διάκριση; Υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που στην ερώτηση «Κάνεις δίαιτα;» θα σου απαντήσουν αρνητικά. «Όχι, δεν κάνω δίαιτα. Αφού δε με βλέπεις τι τρώω;». Αυτό που χρειάζεται, όμως, να κατανοήσεις σε βάθος είναι πως ακόμη και εάν δεν ακολουθείς αυτή τη στιγμή μία συγκεκριμένη δίαιτα, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα μέσα σου, να εξακολουθείς να επηρεάζεσαι από τους κανόνες της. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως όσο οι σκέψεις της δίαιτας κατέχουν κυρίαρχη θέση μέσα στο μυαλό -και δυστυχώς και την ψυχή σου-, τόσο εσύ θα βιώνεις και τις δυσάρεστες επιπτώσεις της.
Φυσικά, όμως, δε θα είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις πως πολλά από αυτά που σου συμβαίνουν οφείλονται στη Νοοτροπία της Δίαιτας. Έτσι, είναι εξαιρετικά πιθανό να κατηγορείς τον εαυτό σου και να μπαίνεις ολοένα και πιο βαθιά μέσα στον ίδιο, επαναλαμβανόμενο κύκλο.
Ο κύκλος αυτός δεν είναι άλλος από το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της στέρησης που δίνει το χέρι της στην υπερφαγία και φτου και απ’ την αρχή. Γι’αυτό, λοιπόν, σε ενθαρρύνω θερμά (πολύ θερμά) να ξεγλιστρήσεις με δεξιοτεχνία από την τόσο μα τόσο συχνή παγίδα του αυτο-περιορισμού. Μπορεί να μην είχες αποφασίσει να κάνεις δίαιτα, αλλά να είχες κατά νου να «κόψεις» ή να «περιορίσεις» συγκεκριμένα τρόφιμα. Από εκεί ξεκινάει η δημιουργία μιας ενοχικής στάσης απέναντι στο φαγητό, η οποία στηρίζεται στην κατηγοριοποίηση των τροφίμων σε «καλά» και «κακά». Αυτό είναι το πρώτο σκαλοπάτι για τη μελλοντική υπερκατανάλωση όλων όσων σκοπεύεις να στερηθείς τώρα. Το νόημα είναι να αποκτήσεις μια υγιή σχέση με τα φαγητό-με όλα τα φαγητά.
Οι λίστες με απαγορευμένα τρόφιμα δε λειτουργούν. Αντιθέτως, θέτουν τις βάσεις για μια διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά, εμμονική προσκόλληση με το φαγητό και ένα συνεχόμενο αίσθημα ανησυχίας και ενοχών. Αλήθεια, θα επέλεγες κάτι τέτοιο για τον εαυτό σου;
3.Τελειομανία: Η πιο συχνή μορφή σαμποτάζ
Μία από τις πιο κλασσικές μορφές για να σαμποτάρεις οποιαδήποτε προσπάθειά σου είναι το να θέτεις μη ρεαλιστικούς στόχους. Αυτή η τακτική είναι ό,τι πρέπει για να απογοητεύεσαι συνεχώς με τον εαυτό σου και να θέλεις να τα παρατάς. Ή ακόμη και να μην αισθάνεσαι ποτέ έτοιμος να ξεκινήσεις. Εκπαιδεύσου στο να αναγνωρίζεις τα σημάδια τελειομανίας και προσπάθησε να ανακατασκευάζεις τους στόχους σου σε πιο ευέλικτους και ρεαλιστικούς. Το θέμα είναι να σε κάνουν να αισθάνεσαι όμορφα με τον εαυτό σου και να σε προδιαθέτουν θετικά. Όχι να σε ψυχαναγκάζουν και να σου είναι βάρος.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στόχων τελειομανίας είναι η χρήση των φράσεων «πάντα» ή το «κάθε μέρα». Παράδειγμα: «Από εδώ και πέρα θα πηγαίνω κάθε μέρα για τρέξιμο* στις 6 το πρωί για μία ώρα.» Αρχικά, προσπάθησε να παρατηρήσεις πώς σε κάνει να νιώθεις η συγκεκριμένη διατύπωση (όπου η διατύπωση θα είναι ο δικός σου, εκάστοτε στόχος). Σου δημιουργεί χαρά και ενθουσιασμό ή μήπως κυριαρχεί το αίσθημα του φόβου και της ανησυχίας;
Στη συνέχεια, χρησιμοποίησε την κριτική σου σκέψη για να διερωτηθείς εάν χρειάζεται πραγματικά να είναι τόσο απόλυτος ο στόχος σου ή θα μπορούσες να ωφεληθείς και από έναν λιγότερο απαιτητικό στόχο. Σιγά-σιγά θα αρχίσεις να αναγνωρίζεις ακόμη πιο γρήγορα πότε έχεις περάσει αυτή τη λεπτή, διαχωριστική γραμμή που μετατρέπει έναν στόχο σε καταπίεση και αγγαρεία. Τότε θα κάνεις μερικά βήματα πίσω για να τον επανεξετάζεις και να επιλέγεις έναν πιο ευέλικτο και λειτουργικό τρόπο προσέγγισης.
*Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω ξεκάθαρο πως το τρέξιμο αποτελεί ένα παράδειγμα ωφέλιμης συμπεριφοράς που προωθεί την υγεία. ΔΕΝ αναφέρεται σαν μέθοδος απώλειας βάρους. Υπάρχουν συμπεριφορές που προωθούν την υγεία ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ από το εάν υπάρχει κάποια αλλαγή στο βάρος. Το να ξεκινήσει κανείς τρέξιμο αποκλειστικά και μόνο για να «καίει» θερμίδες και να αλλάξει το σώμα του συνδέεται στενά με την παγίδα νούμερο 4 που ακολουθεί.
4.Εξιδανίκευση Αδύνατου Σώματος: Ένα κατασκευασμένο παραμύθι
Η Κουλτούρα της Δίαιτας αποτελεί στην πραγματικότητα μία τεράστια βιομηχανία με τρομακτικά κέρδη σε παγκόσμιο επίπεδο. Και πώς αλλιώς να πουλήσεις κάτι σε κάποιον, εάν δεν τον κάνεις πρώτα να αισθανθεί πως το έχει ανάγκη; Πως το χρειάζεται επειγόντως; Πως του προσφέρεις αυτό που θα του λύσει δια μαγείας όλα του τα προβλήματα και θα ανοιχτούν διάπλατα μπροστά του οι πύλες του παραδείσου;
Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους…
Η Βιομηχανία της Δίαιτας δε θα επιβίωνε, εάν οι άνθρωποι ένιωθαν καλά με τον εαυτό τους. Άρα, τι πιο αποτελεσματικό και πέρα για πέρα ανήθικο; Κατασκευάζεις μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς και να βομβαρδίζεις τον κόσμο με αυτά 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο; Η Βιομηχανία της Δίαιτας είναι αυτή που σου έχει δημιουργήσει μία ψευδαίσθηση. Ότι το κυνήγι ενός αδύνατου σώματος θα σου φέρει την ευτυχία που αναζητάς στη ζωή και θα σε κάνει πιο αποδεκτό στην κοινωνία. Η Βιομηχανία της Δίαιτας είναι αυτή που σε έχει κάνει να μισείς το σώμα σου, επειδή δε μοιάζει με εκείνα που προβάλλει σαν ιδανικά.
Η απώλεια βάρους δε θα σε κάνει να κερδίσεις την αυτοπεποίθηση που ζητάς. Επειδή, πολύ απλά η αυτο-αξία, η αυτο-εκτίμηση και ο αυτο-σεβασμός δεν είναι έννοιες που μεταβάλλονται με τις αλλαγές ενός νούμερου στη ζυγαριά. Το σώμα σου δε δείχνει απολύτως τίποτα για την αξία σου ως άτομο ή την προσωπικότητά σου. Το σώμα σου είναι το σπίτι, μέσα στο οποίο γεννήθηκες και θα ζήσεις ολόκληρη την υπέροχη ζωή σου. Δεν είναι αντικείμενο ούτε διακοσμητικό στοιχείο που πρέπει να διορθώσεις. Είσαι άνθρωπος και η αξία σου είναι πολλά περισσότερα και πιο ουσιαστικά από το μέγεθος που φοράς στο παντελόνι σου.
Γι’ αυτό, λοιπόν, κράτα ένα πράγμα καλά στο μυαλό σου. Εάν οι αλλαγές που σκόπευες να κάνεις εκφράζουν την ανάγκη που έχεις να αισθανθείς μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση…θυμήσου!
Η αλλαγή του σώματός σου, δε θα ενισχύσει την αυτοεκτίμησή σου.
Το μόνο που μπορεί να σου προσφέρει είναι μία φθηνή απομίμηση αυτοεκτίμησης, η οποία σύντομα θα ναυαγήσει και θα αφήσει μέσα σου ακόμη μεγαλύτερο κενό. Εάν θέλεις να ενισχύσεις την αυτοεκτίμησή σου, τότε αυτό που χρειάζεται είναι να κάνεις εσωτερική δουλειά με τον εαυτό σου -και όχι με το σώμα σου.
«ΜΗΝΥΜΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ!
Αλλαγές….Λέξη γεμάτη ελπίδα, αλλά και ταυτόχρονα γεμάτη φόβο και ανησυχία. Είναι πολύ σημαντικό να κάνεις τις κατάλληλες επιλογές και να πάρεις τις ωφέλιμες για εσένα αποφάσεις. Να πεις τα σωστά «ναι», αλλά και τα πιο ισχυρά «όχι» εκεί που πρέπει, ώστε να διαφυλάξεις τη σωματική σου υγεία και την ψυχική σου ηρεμία και να επικεντρωθείς σε ό,τι έχει πραγματική ουσία. Να θυμάσαι πως αξίζεις να έχεις μια υγιή σχέση με το φαγητό και το σώμα σου, ανεξάρτητα από το σωματικό σου βάρος.
