Συνέντευξη της Μυρτούς-Μαρίας Μυλωνά (Διατροφολόγος) στη Μίνα Κωστοπούλου
«Ακόμη», μου είπε, «αυτή η λέξη θα βοηθάει -να το χρησιμοποιείς όταν μιλάς με όσους σχολιάζουν το βάρος σου».
Γυρνώντας από τις διακοπές επισκέφθηκα τη διατροφολόγο μου, τη γυναίκα που με στηρίζει και με εμπνέει ταυτόχρονα, σε όλο το μακρύ ταξίδι των διατροφικών διαταραχών. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, στη μάχη μου με την ανορεξία. Γύρισα, λοιπόν από τις διακοπές, από τα παραλιακά ταβερνάκια που βούτηξα ψωμί στη σαλάτα και το τζατζίκι και έφαγα παραπάνω από όσο μπορούσα. Από το νησί που, ναι, δεν κατάφερα να πλησιάσω το τηγανητό καλαμαράκι, αλλά δεν γυμνάστηκα καθόλου μια βδομάδα και έφαγα και φυστικοβούτυρο με τα κουτάλια της σούπας (για όποιον το υποψιάστηκε, Αίγινα it is).
Γύρισα και λίγες μέρες μετά βρέθηκα στο γραφείο της Μυρτούς-Μαρίας Μυλωνά. Τα κιλά μου ήταν λιγότερα, το λίπος μου… ασχολίαστο και οι περιφέρειές μου ίδιες. Ίδιες; «Γιατί;», τη ρώτησα. «Γιατί μετράμε το σκελετό σου Μίνα μου», απάντησε.
«Η πορεία της ανορεξίας είναι σαν μια σπείρα»
Πριν συνεχίσω την ιστορία μου, θέλω να πω πως αυτό δεν είναι ένα κείμενο για την διατροφική μου διαταραχή και την πορεία της. Είναι η γραπτή μεταφορά μιας συζήτησης ανάμεσα σε μια δημοσιογράφο (εμένα) που τυχαίνει να «νοσεί» (αν και η λέξη δεν αρέσει ούτε σε εμένα ούτε στη Μυρτώ) και σε μια επαγγελματία διατροφολόγο. Το «ακόμη» που μου είπε να απαντώ ήταν η συμβουλή της απέναντι σε όσους δεν έχουν τίποτα να πουν για τη συνολική μου πορεία και μένουν στα νούμερα. «Ακόμη δεν έχω καταφέρει να πάρω βάρος, αλλά έχω καταφέρει τόσα άλλα και θα γίνει και αυτό», λοιπόν.
«Τα νούμερα, οι μετρήσεις, είναι οι αντικειμενικοί δείκτες που έχουμε για να κατανοούμε που βρίσκεσαι σωματομετρικά. Ο μόνος που μας λέει την αλήθεια είναι η ζυγαριά. Όμως η πορεία σου, όπως και η πορεία κάθε ατόμου που βιώνει την ανορεξία είναι σαν μια σπείρα –κάθε φορά που βρίσκεσαι απέναντι από την ανορεξιά είσαι σε διαφορετικό σημείο της σπείρας. Έχεις ωριμάσει, αλλάξει, αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα διαφορετικά σε αυτή τη φάση, σε σχέση με την προηγούμενη φορά που η ανορεξία ήταν σε έξαρση», μου εξήγησε η Μυρτώ. Και είχε δίκιο.
«Πλέον δεν σε ‘αφορά’ η απόλαυση από το αίσθημα της πείνας, δεν σε νοιάζει να βλέπεις τη ζυγαριά να υποχωρεί –όχι γιατί έχεις χάσει το θάρρος σου απέναντι στο πρόβλημα ή τη ζωή. Αλλά γιατί ξέρεις ότι μπορείς και θα το ξεπεράσεις. Και πάλι. Όπως έκανες και στο παρελθόν», συνέχισε.
«Από ένα σημείο και μετά η προσπάθεια του ατόμου να διώξει βάρος γίνεται υποσυνείδητα. Δεν ενδιαφέρει το μέτρημα των θερμίδων για παράδειγμα, μα δημιουργούνται στο άτομο συγκεκριμένες πεποιθήσεις που οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και καταλήγουν να γίνονται ‘προσωπικές αλήθειες’. Επομένως, όταν ένας άνθρωπος συνδέει την εικόνα του με την αξία του –κάτι που συνήθως βρίσκεται πίσω από την ανορεξία και προκαλείται από σειρά παραγόντων οικογενειακών, κοινωνικών ή άλλων- από ένα σημείο και μετά επιβεβαιώνει με τις συμπεριφορές του αυτή την πεποίθηση. Ακόμη κι όταν έχει ξεπεράσει την ‘εμμονή’ με τη ζυγαριά ή τις θερμίδες», εξήγησε η Μυρτώ.
«Είμαι σίγουρη ότι στις διακοπές έφαγες διαφορετικά από ό,τι τρως…
είμαι σίγουρη ότι έφαγες παραπάνω και προσπάθησες. Παρ’ όλα αυτά κατάφερες το ενεργειακό σου ισοζύγιο να παραμένει υπέρ της απώλειας βάρους. Ακόμη κι αν δεν το έκανες επίτηδες», μου είπε. «Και αυτό γιατί υποεκτιμάς το πόσο φαγητό χρειάζεσαι, όπως εκτιμάς διαστρεβλωμένα και την εικόνα σου. Στη δική σου περίπτωση, όμως, αυτό που με συγκινεί όταν το σκέφτομαι είναι ότι καλείσαι να μάθεις να ζεις με την ανορεξία», προσέθεσε σχεδόν αφοπλιστικά.
«Η ανορεξία για πολλά κορίτσια και αγόρια ξεκινάει στην εφηβεία, που αλλάζει το σώμα μας. Ένα ποσοστό την ξεπερνάει έστω και χωρίς παρέμβαση. Όταν όμως μιλάμε για ανορεξία ενηλίκων, συνήθως συνοδεύεται από μια χρονιότητα και μια συννοσηρότητα. Η μεγαλύτερη πρόκληση για εσένα στη φάση αυτή δεν είναι να βγεις από την ανορεξία. Το έχεις ήδη καταφέρει στο παρελθόν και θα το ξανακαταφέρεις. Και συνολικά φαίνεσαι και είσαι λειτουργική και υγιής. Το ζητούμενο είναι να μάθεις να τη διαχειρίζεσαι στη ζωή σου, προσπαθώντας να βρίσκεις κάθε φορά νέες ισορροπίες», μου είπε. Και θυμήθηκα την πρώτη φράση του πρώτου μου ψυχοθεραπευτή: «Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει. Αλλά μπορούμε να γράψουμε νέα πράγματα δίπλα, να τα αντιρροπήσουμε».
«Η εμπειρία μας βρίσκεται σε ατομικές συσκευασίες»
Η ανορεξία συνήθως συνοδεύεται από συννοσηρότητες –μιαδιατροφική διαταραχή, στη βάση της ψυχογενής πάθηση, συνοδεύεται από στρεβλή εικόνα σώματος (body dysmorphia), από ιδεοληπτικές συμπεριφορές και διαταραχές, συχνά από κατάθλιψη (έστω και χαμογελαστή), από απώλεια εμμήνου ρήσεως, από ορμονικά θέματα, και πολλά πολλά άλλα κατά περίπτωση. Και η αντιμετώπισή τους χρήζει θεραπευτικής προσέγγισης από μια ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών, μεταξύ των οποίων και ψυχιατρική υποστήριξη. «Μια διατροφική διαταραχή δεν άπτεται μόνο του φαγητού», είπε η Μυρτώ –ο άνθρωπος που με στήριξε και με καθοδήγησε στο να πλαισιωθώ από τη δική μου ομάδα. Αυτά τα γύρω – γύρω της ανορεξίας, λοιπόν, είναι αυτά που έχω αντιμετωπίσει σε μεγάλο βαθμό «αλλά ΑΚΟΜΗ δεν έχω καταφέρει να πάρω βάρος». Θα γίνει όμως και αυτό.
«Η εμπειρία μας βρίσκεται σε ατομικές συσκευασίες. Εγώ μπορώ να κατανοήσω ως ένα βαθμό την κατάστασή σου από αυτά που μου λες, και κυρίως από τις αντικειμενικές μετρήσεις. Το θέμα είναι εσύ πως το βιώνεις και ποια είναι η δική σου αλήθεια», είπε η Μυρτώ. Και τη ρώτησα πώς νιώθει η ίδια απέναντι σε εμένα που υποτροπιάζω.
«Η συνεχής επιτυχία είναι μεγάλη… ψεύτρα»
«Οι υποτροπές είναι μέρος της διαδικασίας της ανάπτυξης. Βοηθούν να μαθαίνουμε, να ωριμάζουμε μέσα από αυτές, να δυναμώνουμε μέσα από αυτές. Τις υποτροπές τις βλέπω σαν εξαιρετικές ευκαιρίες μάθησης για το άτομο. Δεν αντιμετωπίζω, λοιπόν, εσένα όταν υποτροπιάζεις σαν θύμα. Ξέρεις, η συνεχής επιτυχία είναι μεγάλη ψεύτρα. Η υποτροπή μας μαθαίνει. Τα λάθη μας σε εισαγωγικά. Γι’ αυτό είμαι αισιόδοξη ότι θα τα ξανακαταφέρεις»,
μου απάντησε. Και ανανεώσαμε με αμοιβαία εμπιστοσύνη και εκτίμηση το ραντεβού μας.
