Δράμα στην εκπαίδευση – Θεοδώρα Καββαδία

Δράμα: Από το Θέατρο στην Εκπαίδευση (Drama in Education) – γράφει η Θεοδώρα Καββαδία – Ανθρωπιστική Εκπαιδευτικός.

Το  «μαγικό του χρόνου»

Τί είναι τελικά ο χρόνος; 

Μία ανθρώπινη σύμβαση; Ένα λογικό  και κοινωνικό κατασκεύασμα ή μήπως μία άφταστη και αφηρημένη έννοια; Πώς θα ήταν άραγε η ζωή μας, αν δεν υπήρχε κανένα σύστημα καταγραφής ή μέτρησης του χρόνου;

Ο χρόνος και η σημασία του, είναι από τις πρώτες έννοιες που τα παιδιά καλούνται να μάθουν, να ακολουθήσουν και να ρυθμιστούν πάνω σε κανόνες και συνθήκες, του κόσμου των ενηλίκων που παλεύουν να κατακτήσουν. Μέσα σε αυτή τη πάλη, τα παιδιά μεγαλώνουν διαμορφώνοντας μια «καταναγκαστική» καθημερινότητα. Είναι βασισμένη σε κανόνες που «ελέγχουν» τον χρόνο με καταμερισμό δραστηριοτήτων και με ενδιάμεσες μικρές εναλλαγές, τις οποίες αποκαλούμε μεγαλώνοντας «ελεύθερο προσωπικό χρόνο». Η καταναγκαστική λοιπόν αυτή ρουτίνα έχει ως γνώμονα το εισόδημα ή καλύτερα το «σταθερό εισόδημα». Μετατρέπει τους ενήλικες σε κυνηγούς των στιγμών που έζησαν ή που θα ζήσουν και όχι των στιγμών που ζουν, γιατί συνήθως οι στιγμές αυτές είναι συνυφασμένες με ευθύνες και  «προσβολή» της ατομικής ελευθερίας.

Πόσο στενά άλλωστε είναι συνδεδεμένη η διασκέδαση, η απόλαυση και η ψυχαγωγία μας με λέξεις και εκφράσεις όπως:

• «απόδραση»
• «ανάσα ελευθερίας»
• «αλλαγή παραστάσεων»
• «εξωπραγματικά, εξωτικά  τοπία»
• «πάγωμα του χρόνου, έστω για μία στιγμή!»…

Αν λοιπόν καλούμασταν να μεταδώσουμε στα παιδιά  μας την έννοια του χρόνου, τί ακριβώς θα τους λέγαμε; Ποιο θα ήταν το κατάλληλο εργαλείο προκειμένου να εκπαιδευτούν στην κατανόησή του;

Το Δράμα στην Εκπαίδευση

Ίσως είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο για την φαρέτρα του εμψυχωτή-εκπαιδευτικού, προκειμένου να μυήσει την ομάδα του στο «μαγικό του χρόνου». Αναφέρω μερικούς από τους λόγους που το  ανάγουν σε ένα τόσο σπουδαίο και ξεχωριστό εκπαιδευτικό μέσο.

• Οι δραματικές τεχνικές και η χρήση τους σε μία φανταστική συνθήκη. Τα παιδιά συμμετέχουν, χωρίς να υποδίονται ή να υποκρίνονται κάποιον άλλον. Αυτόματα τους δίνει πρόσβαση σε μία συνθήκη απόλυτης προσωπικής ελευθερίας. Μπορούν να βιώσουν ένα φανταστικό μεν αλλά πραγματικό δε, χρόνο, αφού συμμετέχουν ενεργά στο παρόν τους.
• Οι δραματικές τεχνικές. Μία ευρεία γκάμα προτάσεων και δραστηριοτήτων. Τα παιδιά μπορούν ανά πάσα στιγμή να παγώσουν μία στιγμή, ένα δρώμενο, ή να επικαλεστούν την επανάληψη μίας στιγμής. Μπορούν ακόμη να «παντρέψουν το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον», του σεναρίου και των χαρακτήρων που επεξεργάζονται και διαπραγματεύονται.
• Η διαχείρηση του φανταστικού χρόνου. Άπειρες δυνατότητες στην ομάδα των συμμετεχόντων  προσφέροντάς τους έναν χωροχρόνο στον οποίο μπορούν να δράσουν σκηνοθετώντας τον. Όμως, πάνω από όλα βιώνοντάς τον ως δικό τους με τη δύναμη της φαντασίας τους. 

Άλλωστε την ανάγκη μας αυτή για ελευθερία στη διαχείρηση του χρόνου, προσπαθούμε σε όλη μας τη ζωή να κατακτήσουμε. Είτε μέσω μιας ταινίας, ενός ταξιδιού, μιας αλλαγής στην καθημερινότητα μας, σε μια φωτογραφία, ένα αντικείμενο σε οτιδήποτε μπορεί να μας δώσει έστω και για λίγο την αίσθηση η την ψευδαίσθηση αυτή της παντοδυναμίας. 

Πόση δύναμη λοιπόν ψυχοσυναισθηματική αλλά και βιολογική θα μπορούσε να έχει ένα παιδί, όταν μαθαίνει ότι ο χρόνος  του ανήκει, ότι χρόνος είναι τα «πάντα εν πάσι» και όχι μεμονωμένες στιγμές που έρχονται και φεύγουν χωρίς να έχει λόγο για αυτές.