Γλωσσική ανάπτυξη – γράφει η Φιορέλλα – Νηπιαγωγός.
Αν και τα βρέφη δεν μπορούν να μιλήσουν, από την γέννηση τους όμως ξεκινάει η διαδικασία αντίληψης του λόγου. Το περιβάλλον και τα ερεθίσματα που δέχονται τα παιδιά είναι που βοηθούν στην γλωσσική τους ανάπτυξη.
Από τη βρεφική ηλικία (0 έως 3 μηνών), υπάρχει η ικανότητα διάκρισης της χροιάς της φωνής ενός άνδρα και μιας γυναίκας που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία μέσα στο ίδιο δωμάτιο αλλά και η διάκριση της φωνής της μητέρας. Τα βρέφη μπορούν να διακρίνουν γλωσσικούς ήχους από μη γλωσσικούς.
Το κλάμα είναι ο πρώτος ήχος που μπορούν να παράγουν.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή της γέννησης του παιδιού ως αντανακλαστικό το βρέφος κλαίει. Στην συνέχεια αρχίζει να αλλάζει τόνο, συχνότητα και διάρκεια ανάλογα με τις ανάγκες και τα συναισθήματά του. Στις 2 εβδομάδες το παιδί ξεκινά η παραγωγή άναρθρων φωνών και κραυγών όπως τα γουργουρίσματα ως έκφραση ικανοποίησης και ευεξίας και οι ευχάριστες φωνούλες. Σε κοινωνικές επαφές, εκφράζει με φωνούλες την ευχαρίστηση και τη χαρά του.
Γύρω στους 6 μήνες…
Το παιδί ξεκινά το λεγόμενο βάβισμα όπου διαρκεί έως τον 12ο μήνα. Ουσιαστικά σε αυτό το στάδιο παράγουν φωνές ως : «σύμφωνο – φωνήεν – σύμφωνο – φωνήεν». Οι πρώτες συλλαβές και πιο οικίες για το παιδί είναι : “μπα” “μα” “ντα”. Πολλές φορές φαίνεται το παιδί να λέει “μαμά” “μπαμπά” όμως στην πραγματικότητα είναι φωνές χωρίς σημασία. Το παιδί λέει “μαμά” ή “μπαμπά” χωρίς να αντιλαμβάνεται τι σημαίνουν, είναι απλά ενωμένες οι συλλαβές. Το παιδί αρχίζει να αποκρίνεται σε οικεία πρόσωπα και μιμείται φωνήματα όχι μόνο αμέσως αλλά και ύστερα από ορισμένο χρονικό διάστημα. Μπορεί επίσης να ανταποκριθεί στο όνομα του όταν το καλούν. Χαμογελά πιο συχνά όταν του μιλούν και εντοπίζει ήχους γυρνώντας το κεφάλι του προς την κατεύθυνση του ήχου. Αναγνωρίζει γνώριμες και οικείες φωνές και είναι σε θέση να διακρίνει το φιλικό από τον οργισμένο τόνο φωνής και αντιδρά εντελώς διαφορετικά στο καθένα ανάλογα με τα συναισθήματα του. Ουσιαστικά, η ομιλία του βρέφους αποτελεί μίμηση και επανάληψη κατά το πρότυπο των ενηλίκων και αποκαλείται ηχολαλία.
Όταν το βρέφος φτάσει στην ηλικία των 10-12 μηνών…
αρχίζει να δημιουργεί τις πρώτες του λέξεις οι οποίες και αρχίζουν να έχουν κάποια σημασία. Σε αυτή την ηλικία μία λέξη μπορεί να έχει πολλούς και διαφορετικούς ορισμούς.
Το παιδί στο στάδιο των 12 – 18 μηνών…
προφέρει λέξεις χωρίς να τις συνδέει, χρωματίζοντας παράλληλα την φωνή του όταν κάνει για παράδειγμα μια ερώτηση.
Στην ηλικία 19-24 μηνών…
ο λόγος του παιδιού αρχίζει να είναι ο λεγόμενος τηλεγραφικός, και μπορεί να χρησιμοποιήσει 2 -3 λέξεις στην ομιλία του, ώστε να σχηματίσει φράσεις όπως «θέλω φαΐ», «πάμε βόλτα».
Η γλώσσα στους ανθρώπους είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί η επικοινωνία μεταξύ τους. Έτσι τα παιδιά κατά την νηπιακή ηλικία εξελίσσουν την γλωσσική τους ανάπτυξη με στόχο την επικοινωνία.
Όταν το παιδί έχει φτάσει πλέον τα 3 έτη:
Είναι σε θέση να ρωτά και να θέτει ερωτήσεις που ξεκινούν με «τι», «που», «ποιος» και «γιατί». Χρησιμοποιεί προτάσεις με 5-6 λέξεις, με περισσότερα ρήματα. Ακόμα είναι σε θέση να περιγράψει στο σχολείο μια ιστορία με απόλυτη ακρίβεια. Στην συνέχεια 5-6 ετών όντας στο νηπιαγωγείο το νήπιο πλέον μιλάει κανονικά, με πολύπλοκες προτάσεις, σωστή σειρά λέξεων και συνεχίζει να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του.
Όπως είναι όμως λογικό κάθε παιδί διαφέρει στον τρόπο που αναπτύσσεται.
Κάθε παιδί όπως και κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και μοναδικός. Η ανάπτυξη του καθένα, είναι πολύ πιθανό και συχνό, να έχει διαφορετικό ρυθμό είτε πιο αργό είτε πιο γρήγορο. Για να βοηθήσετε το παιδί στην γλωσσική του ανάπτυξη μπορείτε να τους διαβάζετε παραμύθια που εμπλουτίζουν ταυτόχρονα το λεξιλόγιο, την φαντασία και την υπομονή.
Ακόμα είναι καλό από βρεφική ηλικία να του μιλάτε καθαρά, χρησιμοποιώντας σωστά τις λέξεις όπως θα κάνατε σε έναν ενήλικα. Το παιδί μιμηται, η γλώσσα είναι μίμηση που την αποκτάς ύστερα από παρατήρηση, μίμηση και εξάσκηση.
