Κάνει το παιδί μου να παίζει με ψεύτικα όπλα; Τι πραγματικά ωθεί ένα παιδί στη βία; – γράφει η Μαριαλένα Νιάκαρη Ψυχοπαιδαγωγός Προσχολικής Ηλικίας | Βρεφονηπιοκόμος
Θα ξεκινήσουμε αυτό το άρθρο πολύ λακωνικά.
Ναι. Κάνει το παιδί να παίζει με ‘όπλα’.
Παίζει πολύ συχνά «πόλεμο» με τους φίλους του στο σπίτι, δε θα γίνει βίαιος όταν μεγαλώσει;
Όχι. Δεν θα γίνει. Αν, υποθετικά μιλώντας, γίνει, δεν φταίει το παιχνίδι που έπαιζε όταν ήταν έξι χρονών.
Τις τελευταίες ημέρες, που η χώρα μας, (και όχι μόνο η χώρα μας θα έλεγα εγώ…), κρίνεται για το πόσο στα αλήθεια δημοκρατική είναι και κατά πόσο καταπατούνται τα δικαιώματα ΟΛΩΝ των ανθρώπων με βίαιες και απάνθρωπες συμπεριφορές. Δικαιολογημένα, πολλοί γονείς, με ρώτησαν αν πρέπει να αποσύρουν τα παιχνίδια-όπλα των παιδιών τους, φοβούμενοι ότι όταν μεγαλώσουν θα βιαιοπραγούν ή θα είναι επιθετικοί σαν άνθρωποι.
Είμαι εδώ για να σας αναλύω, πάντα με επιστημονικά δεδομένα αλλά και με τις ήδη υπάρχουσες παιδαγωγικές γνώσεις μου και την εμπειρία μου, πρώτα ως ήδη υπάρχουσα παιδί η ίδια κάποτε, αλλά και ως παιδαγωγός. Αλλά, ΠΡΩΤΑ ως ήδη υπάρχουσα παιδί η ίδια κάποτε, αλλά και ως παιδαγωγός.
Πάμε τώρα να ξεκινήσουμε την ανάλυση.
Τα παιδιά έχουν την έμφυτη ικανότητα να ξέρουν πώς να παίξουν αλλά και μία εξαιρετικά έμφυτη εφευρετικότητα.
Ας πούμε για παράδειγμα ότι τους παίρνετε όλα τα παιχνίδια-όπλα – ρόπαλα,μαχαίρια,πιστόλια κλπ. Το παιδί δεν έχει κανένα παρόμοιο ερέθισμα σπίτι του. Ας πούμε ταυτόχρονα, ότι το ίδιο κάνουν όλοι οι γονείς των φίλων του παιδιού σας, και άρα το παιδί δεν έχει από πουθενά πρόσβαση στα παιχνίδια αυτά.
Τι γίνεται εν τέλει;
Το παιδί δεν θα σταματήσει, εκ φύσεως, να θέλει και να αναζητά να παίξει «πόλεμο», να κάνει «πίου-πίου», ή να παίζει «άγρια», όπως λέμε συνήθως εμείς οι μεγάλοι. Δεν χρειάζεται το ψεύτικο παιχνίδι-πιστόλι για να το κάνει αυτό. Μπορεί πανεύκολα να το κάνει δημιουργώντας ένα πιστόλι με τα δάχτυλα του χεριού του ή κάνοντας κινήσεις που υποδηλώνουν ότι παίζει «πόλεμο». Ακόμη, μπορεί να πάρει ένα κλαδί και να κάνει πως είναι μαχαίρι, μαξιλάρια που γίνονται κανόνια και ούτω καθ’ εξής..
Ανέκαθεν τα παιδιά έπαιζαν «πόλεμο» και «επιθετικά παιχνίδια» μεταξύ τους. Γενιές και γενιές πίσω. Εγώ η ίδια και εσείς ως παιδιά. Αν θεωρήσουμε πως το να παίζει ένα 10χρονο «πόλεμο» ή με ψεύτικα όπλα, τον κάνει εν δυνάμει και μελλοντικά, βίαιο ενήλικα ή κακό άνθρωπο, τότε δεν υπάρχει καμία αμφιβολία! Κινδυνεύουμε όλοι!
Πριν δώσω παραπάνω εξηγήσεις, θα δώσω κάποια παραδείγματα για εμάς τους ενήλικες.
Θα ξεκινήσω με τον εαυτό μου.
Έχω δει άπειρες ταινίες με βιαιοπραγίες που ωστόσο 10/10, ο καλός νικάει, κυνηγάει τον κακό και στο τέλος νικάει. Το λέω πολύ παιδικά ναι, αλλά έτσι είναι. Έχω διαβάσει αστυνομικά θρίλερ, ο Harry Potter, είναι η αγαπημένη μου σειρά ταινιών. Η τελευταία ταινία που είδα στο Netflix ήταν το I care a lot (πολύ καλή δείτε τη!), όμως παρ’ όλα αυτά, δεν έχω βλέψεις να γίνω αιμοσταγής δολοφόνος, να κοροϊδέψω τον κόσμο για να βγάλω χρήματα, να βιαιοπραγήσω εις βάρος κάποιου, επειδή είδα τις ταινίες αυτές. Οι ταινίες είναι ταινίες και το παιχνίδι παιχνίδι.
Η συγκεκριμένη αντίληψη λοιπόν ότι το παιδί θα γίνει βίαιο επειδή παίζει «αστυνόμους και κλέφτες» για παράδειγμα, είναι υπερβολική. Πολλές φορές λειτουργεί και ανασταλτικά για την ομαλή ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη του παιδιού.
Θα εκνευριστούν που θα τους πάρετε τα παιχνίδια αυτά. Αν τους μαλώσετε που παίζουν «τι ούτω τρόπος», θα τους κάνετε να νιώσουν ντροπή για κάτι που ούτε καν καταλαβαίνουν.
Γιατί να αφήσω το παιδί μου να παίζει με ψεύτικα όπλα ή «πόλεμο»;
- Γιατί είναι απολύτως φυσιολογικό και δεν θα κερδίσεις τίποτα αν του πετάξεις τα παιχνίδια αυτά, όπως αναφέραμε και παραπάνω.
- Γιατί το παιχνίδι έτσι κι αλλιώς επιδρά θετικά στο συναισθηματικό κόσμο του παιδιού. Αυτή είναι η φύση του.
- Γιατί τα παιχνίδια αυτά, βοηθούν τα παιδιά να αντιλαμβάνονται πότε κάποιος όντως πονάει ή θέλει βοήθεια και πότε το παιχνίδι σταματά και πλέον κανείς δεν κάνει πλάκα. Τα παιδιά δεν είναι χαζά. Ξέρουν ότι παίζουν και ξέρουν πότε το ‘πράγμα’ σοβαρεύει και δεν είναι πλέον παιχνίδι. Εμείς έχουμε ανασφάλειες.
- Γιατί τα βοηθά να αναπτύξουν το αίσθημα της συνεργασίας αλλά και του θετικού ανταγωνισμού, που σίγουρα αύριο μεθαύριο θα χρειαστούν και τα δύο για να επιβιώσουν σε αυτήν τη δύσκολη κοινωνία.
- Γιατί όταν τα παιδιά παίζουν τέτοιου είδους παιχνίδια αυτομάτως υιοθετούν τον χαρακτήρα του «καλού» και του «κακού» , της «δύναμης», της «σωματικής αντοχής και ικανότητας». της «αρχηγίας» και αναπτύσσουν τη φαντασία τους. Όλα αυτά τα βοηθούν στην κοινωνικοποίησή τους, την επίλυση προβλημάτων, την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, την ανταλλαγή ρόλων, το αίσθημα της αυτοπεποίθησης κλπ.
Αν παρατηρήσετε για παράδειγμα δύο αδέρφια να παίζουν μεταξύ τους «πόλεμο», να είναι αλαφιασμένα και ξεμαλλιασμένα στο πάτωμα…
Αν όντως τα παρατηρήσετε, θα δείτε ότι ανά διαστήματα γελάνε. Αυτό σημαίνει ότι περνάνε καλά, κανείς δεν παθαίνει κάτι κακό εκείνη τη στιγμή και γίνεται συναινετικά! Αν δεν γίνεται, δεν είναι παιχνίδι!
Το παιχνίδι λοιπόν είναι παιχνίδι…
Και η βίαιη συμπεριφορά θα εμφανιστεί, ΟΧΙ την ώρα που παίζουν τα παιδιά στο σαλόνι «πόλεμο», (ίσως γίνει κι εκεί ναι!), αλλά κυρίως στον έξω, τον αληθινό τους κόσμο και στην απλή τους καθημερινότητα. Και πιθανότατα να μην είστε καν μπροστά όταν συμβεί!
Οι μεγάλοι είναι συνήθως αυτοί που μπερδεύονται και επειδή εκείνοι φοβούνται για τις δικές τους συμπεριφορές ή αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία, δυσκολεύονται να αξιολογήσουν τις συμπεριφορές των παιδιών τους, ακόμα κι όταν αυτά παίζουν.
ΣΑΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ, γιατί έχει συμβεί και σε εμένα.
Ζούμε σε περίεργες εποχές και έχουμε φτάσει να μιλάμε και να αναλύουμε τα αυτονόητα. Εντάξει όμως, είπαμε ότι δεν πρέπει να απαγορεύτε στα παιδιά να παίζουν «τέτοια» παιχνίδια.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΟΜΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ;
Αυτό που θα σας συμβούλευα αν όντως νιώθετε τρομερά άβολα βλέποντας τα παιδιά να παίζουν επιθετικά και θέλετε να βάλετε ένα λιθαράκι καλοσύνης σε όλο αυτό, είναι:
- Να ΜΗΝ αγοράζετε ΜΟΝΟ τέτοια παιχνίδια στα παιδιά. Μπορεί τα ψεύτικα παιχνίδια όπλα, να μην κάνουν το κακό που θεωρούσατε ότι κάνουν, αλλά σίγουρα πρέπει να υπάρχει ποικιλία. Τα παιδιά πρέπει να βγαίνουν και να παίζουν έξω στη φύση, να διαβάζουν βιβλία και να παίζουν και με άλλα είδη παιχνιδιών.
- Να ενθαρρύνετε τα παιδιά να αλλάζουν ρόλους, (να μην είναι μόνο ένας ο αρχηγός κάθε φορά).
- Να συμβουλεύετε τα παιδιά σας, να σταματήσουν το παιχνίδι αμέσως, αν κάποιο παιδί χτυπήσει κατά λάθος την ώρα του παιχνιδιού και να βεβαιωθούν πως είναι όλοι καλά και ύστερα να συνεχίσουν.
- Αν ένα παιδί χτυπήσει κατά λάθος κάποιο άλλο παιδί, ή ακόμα και επίτηδες, επίσης να βεβαιωθεί ότι είναι καλά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν χρειάζεται να ζητήσει με το ζόρι ‘συγνώμη΄ απαραίτητα, επειδή το λέμε εμείς και στον χρόνο που το θέλουμε εμείς. Η ‘συγγνώμη’ στα παιδιά είναι ένα άλλο κεφάλαιο που δεν θα αναλύσουμε τώρα. Μπορεί να δείξει ότι λυπάται για αυτό που έγινε και με άλλους τρόπους. Όπως με το να πάει να μιλήσει στο παιδί που χτύπησε, με τις χειρονομίες που θα κάνει, μία αγκαλιά αν θέλει, ένα χτύπημα συμπόνιας στην πλάτη, τις εκφράσεις του προσώπου του κλπ. Αρκεί να καταλαβαίνει πότε ξεπερνάει τα όρια και πλέον κάτι δεν είναι αστείο. Ενθαρρύνετε λοιπόν τέτοιες συμπεριφορές.
- Αφήστε τα παιδιά να τα βρουν μεταξύ τους. Ξέρουν.
ΕΡΕΥΝΑ | Τι πραγματικά ωθεί ένα παιδί στη βία:
To sciencedirect.gr δημοσίευσε μία έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε με 923 οικογένειες και παιδία 3 ετών. Οι οικογένειες αυτές είχαν κάτι κοινό. Είτε η μαμά, είτε ο μπαμπάς, συνήθιζαν να χτυπούν το παιδί τους, όταν έκανε μία αταξία, ή «για να μάθει τρόπους». Η έρευνα έδειξε πως τα παιδιά, των οποίων οι γονείς τα έδερναν – τους τις «έβρεχαν», έδειξαν επιθετική συμπεριφορά δύο χρόνια μετά, όταν ήταν 5 ετών. Η επιθετική αυτή συμπεριφορά ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την επιθετική συμπεριφορά των γονέων προς το παιδί. Άλλες έρευνες που δείχνουν ακριβώς το ίδιο είναι οι ακόλουθες: Έρευνα ένα και Έρευνα δύο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
- Το να χτυπάς το παιδί σου για να μάθει να μη χτυπάει αλλά να του απαγορεύεις να παίξει επιθετικά για να μην γίνει επιθετικός ενήλικας.
- Δεν χτυπάμε τα παιδιά, γιατί έτσι τα ωθούμε να κάνουν ακριβώς το ίδιο όταν εκείνα μεγαλώσουν. Είναι τόσο απλό.
- Σεβόμαστε τα παιδιά, τα συναισθήματά τους, ζητάμε συγνώμη όταν κάνουμε κάτι άσχημο, ή το δείχνουμε με τον τρόπο μας, ώστε να σέβονται και εκείνοι τον εαυτό τους και τους άλλους και να πράττουν με τον ίδιο τρόπο αν τυχόν βρεθούν σε παρόμοια κατάσταση.
- Δεν πειράζουμε κανέναν. Ούτε άνθρωπο ούτε μυρμήγκι. Σεβόμαστε ό,τι κινείται και αναπνέει πάνω στη γη.
- Τα ενημερώνουμε για το bulling, τον ρατσισμό, τον εκφοβισμό και ό,τι άλλο εμείς θεωρούμε αναγκαίο, ανάλογα με την ηλικία που βρίσκονται κάθε φορά.
- Τα αγαπάμε………!
Αν ακόμα νιώθετε ανασφάλεια ακούγοντας τη λέξη «όπλο» (και μιλάω πάντα για το ψεύτικο, το παιχνίδι!), ενημερώστε με λίγα λόγια το παιδί σας για το αληθινό όπλο.
Πείτε του πως αν δει ένα αληθινό όπλο:
- ΔΕΝ πρέπει να το αγγίξει από πουθενά.
- Να φύγει μακριά.
- Να φωνάξει έναν ενήλικα.
- Το αληθινό όπλο είναι βαρύ.
- Πρέπει να ξέρει πως ένας ενήλικας δεν παίζει με πλαστικά όπλα-παιχνίδια, έξω στο δρόμο μόνος τους. Οπότε αν δει κάποιον ‘μεγάλο’ να κρατά όπλο έξω στο πεζοδρόμιο ή στην καφετέρια για παράδειγμα, να ξέρει πως είναι αληθινό και πρέπει να φύγει από εκεί που βρίσκεται, να σκύψει και σίγουρα να μην πλησιάσει.
Ποιες συνθήκες ωθούν το παιδί να γίνει ένας βίαιος ενήλικας;
-
Οι φωνές στο σπίτι επειδή έπεσε κατά λάθος το ποτήρι με το νερό στο πάτωμα
-
Το «ξύλο» για να μάθει να συμπεριφέρεται ή να γράφει σωστά την ορθογραφία του
-
Οι ειδήσεις ενδεχομένως που προβάλουν βία συνεχώς και ασταμάτητα
-
Η απουσία του παιχνιδιού και της ανεμελιάς στην προσχολική και σχολική ηλικί
-
Η παραμέληση των παιδιών από τους γονείς
-
Η συναισθηματική έλλειψη
-
Τα λανθασμένα γονεϊκά πρότυπα
-
Το μίσος για τα αδέσποτα ζώα
-
Το μίσος για τους πρόσφυγες ή τους ανθρώπους με διαφορετικό χρώμα
-
και το ΜΙΣΟΣ γενικά.
Αυτά και όχι το «πίου-πίου».
Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Αλλά δεν έχει κάποιο νόημα να αναφερθούμε σε αυτές τώρα.
Με λίγα λόγια…
Η βία των ενηλίκων φέρνει βία.
Ευχαριστώ που διάβασες αυτό το κείμενο, ελπίζω να σε βοήθησα. Βρες με στο instagram και δες παραπάνω πληροφορίες για την ανατροφή των παιδιών και πολλά άλλα.
