Μια βουτιά στην ιστορία της Θετικής Διαπαιδαγώγησης – γράφει η Φωτεινή Καραγρηγόρη – Παιδαγωγός Προσχολικής Ηλικίας, MSSc Child Studies, Πιστοποιημένη Επιμορφώτρια Θετικής Διαπαιδαγώγησης
Σε προηγούμενο άρθρο είδαμε τι είναι η θετική διαπαιδαγώγηση, πως δουλεύει και γιατί δουλεύει. Εδώ θα μπούμε λίγο πιο βαθιά σε αυτή τη φιλοσοφία, μαθαίνοντας από πού αντλεί το θεωρητικό της υπόβαθρο.
Η θετική διαπαιδαγώγηση βρίσκει τις ρίζες της στις αρχές της ατομικής ψυχολογίας του Alfred Adler.
Αυτό σημαίνει ότι πάμε περίπου 100 χρόνια πίσω. Ο Alfred Adler (βιεννέζος ψυχίατρος, 1870 – 1937), σύγχρονος του Freud, ήταν ένας άντρας με πρωτοποριακές ιδέες. Υποστήριζε την ισότητα για όλους τους ανθρώπους πολύ πριν γίνει δημοφιλής η άποψη αυτή. Αντίθετα με τον Freud, ο Adler πίστευε ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινείται από την επιθυμία του ατόμου να ανήκει και από την επιθυμία του για συνεισφορά.
«Τα παιδιά που δεν έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις θα προσπαθήσουν να αποφύγουν όλες τις προκλήσεις».
Alfred Adler
Επόμενος σταθμός μας, ο Rudolf Dreikurs (ψυχίατρος και εκπαιδευτικός, 1897 – 1972) που συνεργάστηκε στενά με τον Adler και συνέχισε να αναπτύσσει την Αντλεριανή ψυχολογία.
Έγραψε και συνέγραψε βιβλία για να βοηθήσει γονείς και εκπαιδευτικούς να κατανοήσουν τις πρακτικές εφαρμογές της Αντλεριανής θεωρίας. Στις πρακτικές συμβουλές, που έχει μοιραστεί, υπερτονίζονται η χρήση της ενθάρρυνσης από τους ενηλίκους και η αφιέρωση χρόνου για εκπαίδευση των παιδιών σε βασικές δεξιότητες ζωής.
«Στην ανθρώπινη σχέση ενός δασκάλου και ενός παιδιού, ο αμοιβαίος σεβασμός εμπεριέχει μια διάθεση καλοσύνης αλλά και αποφασιστικότητας. Η καλοσύνη είναι ένδειξη σεβασμού στο παιδί, η αποφασιστικότητα είναι ένδειξη σεβασμού στον εαυτό μας».
Rudolf Dreikurs
Στη συνέχεια, τη δεκαετία των ΄80, οι Jane Nelsen και Lynn Lott, μαζί με άλλους, προσάρμοσαν, πρόσθεσαν σε αυτές και επέκτειναν τις ιδέες των Adler και Dreikurs για το σπίτι και το σχολείο.
Έχουν δημιουργήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για τη Θετική Διαπαιδαγώγηση και έχουν συγγράψει βιβλία για τις αρχές της και τις εφαρμογές της στο σπίτι, το σχολείο, ανάμεσα σε ζευγάρια, σε επαγγελματικούς χώρους. Υποστηρίζουν ότι τα παιδιά συμπεριφέρονται με τον καλύτερο τρόπο όταν αισθάνονται καλύτερα, κι αυτό συμβαίνει μέσω τις ενθάρρυνσης. Αυτό, άλλωστε, δεν ισχύει για όλους μας;
«Το να έχεις πίστη στο παιδί δεν σημαίνει ότι θα είναι έτοιμο να είναι μόνο του. Ακόμα χρειάζεται αγάπη, υποστήριξη και βοήθεια να αποκτήσει δεξιότητες καθημερινής ζωής. Αλλά, όταν έχεις πίστη, δεν χρειάζεται να ελέγχεις και να τιμωρείς».
Από το βιβλίο: Positive Discipline A-Z, των Jane Nelsen, Lynn Lott και Stephen Glenn.
Η φιλοσοφία της θετικής διαπαιδαγώγησης εφαρμόζεται και εμπλέκεται υπέροχα με παιδοκεντρικά εκπαιδευτικά συστήματα και προγράμματα σπουδών, τα οποία εμπλέκουν ολιστικά το παιδί, και επικεντρώνονται στην ανάπτυξη της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας του παιδιού. Αναγνωρίζουν την ανάγκη του παιδιού να ανήκει, να νιώθει σημαντικό, να προσφέρει, να είναι παιδί. Τέτοιες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται επιτυχώς παγκοσμίως.
Εκπαιδευτικές φιλοσοφίες στις οποίες συναντούμε τα στοιχεία της θετικής διαπαιδαγώγησης αποτελούν η παιδοκεντρική προσέγγιση της Montessori, η βασισμένη στο παιχνίδι προσέγγιση του Steiner (γνωστή ως Waldorf), το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των σχολείων Reggio Emilia, οι εκπαιδευτικές δομές και διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στα δημοκρατικά σχολεία. Και φυσικά σε εκπαιδευτικά συστήματα που έχουν εμπνευστεί και έχουν ενσωματώσει παιδοκεντρικές αρχές στις διαδικασίες τους.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
