Τι παιχνίδια να πάρω στο παιδί μου; – γράφει η Μαριαλένα Νιάκαρη – Ψυχοπαιδαγωγός, Βρεφονηπιοκόμος Προσχολικής Ηλικίας.
Είναι μία ερώτηση που κάθε παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας έχει ακούσει έστω και μία φορά.
Τι κι αν σας έλεγα, πως τουλάχιστον μέχρι μία ηλικία, δεν είναι αναγκαίο να ξοδέψετε καθόλου χρήματα σε παιχνίδια;
Είμαι σίγουρη επίσης πως ήδη γνωρίζετε εναλλακτικούς τρόπους παιχνιδιών, όπως το messy play, ή τα παιχνίδια με «άχρηστο υλικό».
Πάμε όμως να δούμε και να αναλύσουμε παρακάτω, με φωτογραφίες-βίντεο και παραδείγματα:
1. Γιατί τα παιδιά επιλέγουν να παίξουν με τα αληθινά αντικείμενα και τι παιχνίδια χρειάζεται ένα παιδί ανάλογα την ηλικία του:
Ας ξεκινήσουμε παραστατικά, με ένα βίντεο. Είμαι σίγουρη πως όλοι οι γονείς θα έχετε παρατηρήσει ότι το παιδί σας ασχολείται περισσότερο με τα κλειδιά του αυτοκινήτου σας, παρά με ένα πλαστικό παπάκι. Κάνοντας κλικ σε αυτό το βίντεο θα καταλάβετε ακριβώς για ποιο πράγμα μιλάω και είμαι σίγουρη ότι θα ταυτιστείτε και θα χαμογελάσετε!
2. Όμως για ποιο λόγο τα παιδιά προτιμούν τα αληθινά, καθημερινά αντικείμενα και όχι τα πλαστικά παιχνίδια που τους αγοράζετε;
Αρχικά να πούμε, πως αυτή ήταν μία παρατήρηση που πρώτα έκανε η γνωστή σε όλους μας παιδαγωγός, Maria Montessori, η οποία έξυπνα και σωστά παρατήρησε, πως τα παιδιά ηλικίας 0-6 ετών, έδειχναν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα αληθινά αντικείμενα της καθημερινότητας αλλά και στο να συμμετέχουν σε απλά καθημερινά πράγματα, όπως το να πλένουν τα πιάτα, ή να δίνουν τα μανταλάκια στον ενήλικα όταν απλώνει τα ρούχα και πολλά άλλα.
Από την άλλη, ο επίσης γνωστός σε όλους μας ψυχολόγος και φιλόσοφος, Jean Piaget, υποστηρίζει πως η ανάπτυξη συντελείται σε διακριτά και καθολικά στάδια, τα οποία ξεκινούν από την γέννηση και εκτείνονται μέχρι και την εφηβεία. Θεωρεί πως η διαδοχή των σταδίων αυτών σχετίζεται με ποιοτικές διαφορές στον τρόπο σκέψης του ατόμου.
Σε κάθε ηλικία δηλαδή συγκροτούνται και εγκαθίστανται συγκεκριμένες νοητικές ικανότητες, (που δε χρειάζεται να αναλύσουμε σε αυτό το άρθρο). Επίσης είπε πως ο άνθρωπος για να μάθει, πρέπει να έρθει σε επαφή με τα αντικείμενα και το περιβάλλον γύρω του, με τους δικούς του ρυθμούς και με τους δικούς του τρόπους οι οποίοι μπορεί κάλλιστα να είναι χιλιάδες.
Οι χιλιάδες αυτοί τρόποι δυστυχώς περιορίζονται με το ΄πλαστικό παπάκι’ καθώς είναι τόσο συγκεκριμένο και ‘απόλυτο’ στον τρόπο χρήσης του, τουλάχιστον σε σχέση με τα κλειδιά της μαμάς!!
Ένα πλαστικό παπάκι είναι απλώς ένα πλαστικό παπάκι.
Τα κλειδιά της μαμάς, είναι καταρχάς αληθινά. Κατά δεύτερον το παιδί μπορεί να τα χρησιμοποιήσει με ποικίλους τρόπους.
Ένα βρέφος:
- Μπορεί να τα εξερευνήσει με τα χέρια ή το στόμα του, (σας συνιστώ να φτιάξετε ένα σετ κλειδιών που να το δίνετε αποκλειστικά και μόνο στο μωρό σας).
- Αγγίζοντας τα κλειδιά, καταλαβαίνει και έρχεται σε επαφή με τις διαφορετικές υφές των υλικών, (το μπρελόκ είναι μαλακό, τα κλειδιά σκληρά, πιο αιχμηρά και παγωμένα κ.ο.κ.).
- Ακούγοντας το θόρυβο των κλειδιών έρχεται σε επαφή με τη μουσικότητα και μαθαίνει να αναγνωρίζει πως το κάθε αντικείμενο παράγει κι έναν διαφορετικό ήχο.
Ένα μεγαλύτερο παιδί:
- Έχει ήδη κατακτήσει όλα τα παραπάνω.
- Χρησιμοποιεί τα κλειδιά παίζοντας συμβολικό παιχνίδι (κάνει πως είναι τα δικά του κλειδιά).
- Μαθαίνει και εν τέλει ξέρει να τα χρησιμοποιεί και να τα βάζει στην κλειδαριά.
ΕΝΑ ΣΩΡΟ ΓΝΩΣΕΙΣ!
Τα παιδιά λοιπόν ξέρουν!
Είναι φτιαγμένα από τη φύση τους να επιλέγουν το σωστό αντικείμενο που θα τα βοηθήσει να κατακτήσουν τις ανάλογες γνώσεις κι εμπειρίες, εξερευνώντας, αρκεί να έχουν την επιλογή να το κάνουν!
Αυτό είναι μόνο ένα απλό παράδειγμα από ένα και μόνο αντικείμενο της καθημερινότητάς μας. Φανταστείτε πόσα ακόμα υπάρχουν….
Τι παιχνίδια χρειάζεται όμως ένα παιδί, ανάλογα με την ηλικία που βρίσκεται;
1. Νεογέννητα:
- Αγκαλιά+ -Ομιλίες-Ιστορίες (πρέπει να μιλάμε στα νεογέννητα ακόμα και στα έμβρυα!)
- Ήχους καθημερινότητας-Τραγούδια – Νανουρίσματα – Παιχνίδια με τις εκφράσεις του προσώπου σας.
2. Βρέφη:
Ό,τι αναφέραμε παραπάνω ΣΥΝ:
- Βλεμματική επαφή με τον φροντιστή τους, (γονείς, νταντά) και αλληλεπίδραση.
- Άγγιγμα. Μασάζ. Παιχνίδια με τα χεράκια ή τα πόδια τους.
- Παιχνίδια με τη φωνή σας, παλαμάκια και τραγούδια.
- Παιχνίδια οδοντοφυΐας-μαλακά παιχνίδια ή γυμναστήρια για βρέφη.
- Tummy time ή αλλιώς χρόνος μπρούμητα για παιχνίδι. μέχρι 6 μηνών, (κάντε κλικ στις υπογραμμισμένες λέξεις για να διαβάσετε τι είναι το tummy time).
- Βόλτες με το καρότσι έξω γενικότερα ή στη φύση καθημερινά ή έστω όσο πιο συχνά μπορείτε, (χαλαρώνει και η μαμά/μπαμπάς και το μωρό).
3. Λίγο μεγαλύτερα βρέφη και παιδιά έως 2 ετών:
Ό,τι αναφέραμε παραπάνω (εκτός του tummy time) ΣΥΝ:
- Παιχνίδια στον καθρέφτη.
- Άχρηστο υλικό όπως: (ρολά χαρτιού, κούτες, τάπερ), αληθινά κουζινικά (ξύλινες κουτάλες, μπολ, τσίγκινα αντικείμενα, κατσαρόλες κλπ), αλλά και (ασφαλή) αντικείμενα της καθημερινότητας (βούρτσες, κουμπιουτεράκι, σφουγγάρια, υφάσματα….. οτιδήποτε).
- Παιχνίδια με νερό στην μπανιέρα, ή εξερεύνηση του φαγητού που τρώνε, (το καλύτερό τους).
- Παιχνίδια στη ΦΥΣΗ ή παιχνίδια στο σπίτι με ΥΛΙΚΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ. (χώμα-πέτρες-εξερεύνηση).
- Βιβλία από χοντρό συμπιεσμένο χαρτί, βιβλία γενικά.
- Μουσική live, χορός, επαφή με την τέχνη, επίσκεψη σε μουσεία.
4. Μεγαλύτερα παιδιά :
Ό,τι αναφέραμε παραπάνω ΣΥΝ:
- Συμμετοχή στις δουλειές του σπιτιού.
- Πολύ λέρωμα και παιχνίδια στη ΦΥΣΗ (ξανά)!!! (ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ νερό-άμμος-χώμα αλλά και ζωγραφική).
- Παιχνίδια με συνομηλίκους τους.
- Συμβολικό παιχνίδι (με κούκλες, ζωάκια, μεταμφίεση).
- Επιτραπέζια.
- Μαγειρική.
- ‘Επικίνδυνα’ παιχνίδια – εξερεύνηση στη φύση, αναρρίχηση σε δέντρα, ποδήλατο, σκούτερ.
Και πολλά πολλά ακόμα…
Είδαμε λοιπόν μόνο κάποιες από τις επιλογές παιχνιδιών που μπορεί να έχει ένα παιδί σε διάφορα αναπτυξιακά στάδια, αλλά και παιχνίδια που δεν χρειάζονται καθόλου χρήματα. Είναι αντικείμενα που έχετε ήδη στο σπίτι σας.
Παιχνίδι ωστόσο δεν είναι μόνο κάτι χειροπιαστό.
Για τα βρέφη ας πούμε, παιχνίδι θεωρείται και το ‘λάχνισμα’ που τους λέμε (Ανέβηκα στην πιπεριά να κόψω ένα πιπέρι..) – παιχνίδια με τη φωνή μας.
Τα παραπάνω είναι μονάχα, απλές ενδεικτικές συμβουλές και προτάσεις. Δεν σημαίνει ότι είναι απαγορευτικό να αγοράσετε μία κουδουνίστρα ή ένα προσχολικό παιχνίδι. Όμως, καλό είναι, τα πλαστικά αγορασμένα παιχνίδια που έχει το παιδί στο δωμάτιό του να είναι λιγότερα σε ποσότητα. Περισσότερα να είναι τα ερεθίσματα και οι ευκαιρίες για εξερεύνηση με το αληθινό περιβάλλον γύρω του και την αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους που το φροντίζουν!
Επόμενο άρθρο:
Γιατί δεν επιλέγω ΠΛΑΣΤΙΚΑ παιχνίδια ως παιδαγωγός;
Ποια είναι τα αρνητικά των πλαστικοποιημένων παιχνιδιών και γιατί είναι σημαντικό τα παιδιά να χρησιμοποιούν αληθινά και αυθεντικά αντικείμενα και υλικά στην καθημερινότητά τους;
Μείνε συντονισμένος!!
Σε ευχαριστώ που διάβασες αυτό το άρθρο. Για περισσότερες φωτογραφίες, ιδέες, συμβουλές, βρες με στο instagram
