Τύποι γονέων που συναντάμε και το πρόβλημα
Γράφει η Φωτεινή Καραγρηγόρη – Παιδαγωγός Προσχολικής Ηλικίας, MSSc Child Studies, Πιστοποιημένη Επιμορφώτρια Θετικής Διαπαιδαγώγησης
Έχεις ακούσει για τους γονείς ελικόπτερα; Πρόκειται για γονείς με μεγάλη εμπλοκή που «αιωρούνται» πάνω από το παιδί προσπαθώντας να εντοπίσουν πιθανά προβλήματα και να παρέμβουν. Μπορεί να έχεις ακούσει και για γονείς μπουλντόζες! Ευφάνταστα ονόματα, ε; Αυτοί εμφανίζουν ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή. Αφιερώνονται στο να “καθαρίσουν” το δρόμο του παιδιού ώστε να μην αντιμετωπίσει ποτέ κάποια δυσάρεστη κατάσταση.
Αυτοί οι γονείς φαίνεται ότι είναι παντού γύρω μας. Προσπαθούν ότι οι περισσότεροι γονείς: να μάθουν στα παιδιά να διαχωρίζουν το σωστό από το λάθος, να τα βοηθήσουν να γίνουν επιτυχημένα.
Ένας άλλος τύπος γονέα είναι όμως αυτός που μοιάζει να είναι η απάντηση σε αυτούς που ελπίζουν να δουν τα παιδιά τους να έχουν μία χαρούμενη και γεμάτη ζωή. Πρόκειται για τους “puddle parents” -σκοπός μου δεν είναι να σου βρω άλλη μια ευφάνταστη μετάφραση- που «βλέπουν» τον δρόμο μπροστά από το παιδί ΚΑΙ γνωρίζουν ότι συχνά μπορεί να συναντήσει «λακκούβες». Γνωρίζουν ότι μπορούν να δείξουν στο παιδί έναν διαφορετικό δρόμο. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ξέρουν πόσο διασκεδαστικό μπορεί να είναι το να χοροπηδάς στα νερά!
Τι διαφορετικό κάνουν δηλαδή αυτοί οι γονείς;
Ενώ κάποιοι γονείς έχουν ως στόχο να κρατήσουν τα παιδιά τους μακρυά από όλα τα εμπόδια, κάποιοι άλλοι βλέπουν την αξία του να διαχειρίζονται τα παιδιά καταστάσεις.
Προκλήσεις, λάθη, αποτυχίες είναι όλα μέρος της ζωής και τη ζωή δεν μπορούμε να την αποφύγουμε!
Δίπλα σε όλους τους γονείς υπάρχουν δάσκαλοι, που επίσης βλέπουν ότι όταν έρχονται καταιγίδες, δεν κρατούν για πάντα και μπορούμε να χοροπηδάμε στις λακκούβες που σχηματίζονται. Όλοι μαζί μπορούν σταθούν υποστηρικτικά δίπλα στα παιδιά!
Μπορώ να φανταστώ ότι αν έφτασες μέχρι εδώ, έχεις προσπαθήσει να σε αναγνωρίσεις ανάμεσα σε έναν από τους παραπάνω τύπους γονέων ή μπορεί να θυμήθηκες άλλους τύπους που έχεις διαβάσει.
Ακολουθώντας την υπόθεση ότι υπάρχει σύνδεση αίτιου – αποτελέσματος ανάμεσα στα πρότυπα διαπαιδαγώγησης και ανατροφής και στα πρότυπα που μεταφέρουν τα παιδιά στην ενήλικη ζωή τους, οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι έχουν υποδείξει διαφορετικούς τύπους γονεϊκότητας.
Ποιο είναι το πρόβλημα με την ιδέα για τους τύπους γονέων;
- Είναι κοινωνικές κατασκευές
Δεν υπάρχουν με έναν αντικειμενικό, μετρήσιμο τρόπο. Ανάλογα με τις παραμέτρους γνωρίζουμε διαφορετικές τυπολογίες που συχνά περιγράφουν το ίδιο ακριβώς στυλ. - Είναι ρευστοί.
Σε διαφορετικές καταστάσεις, με διαφορετικά παιδιά, οι ίδιοι γονείς ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ να προσαρμόσουν τις απαιτήσεις ή την ανταποκριτικότητα τους (κριτήρια που συχνά λαμβάνονται υπόψη για τη δημιουργία κάποιας τυπολογίας). - Είναι πολύπλοκη η σύνδεση τους με την επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού.
Όσο περισσότεροι φροντιστές ή παιδαγωγοί εμπλέκονται στις ζωές των παιδιών, τόσο περισσότερα πρότυπα διαπαιδαγώγησης συνυπάρχουν. Με αποτέλεσμα να γίνεται δυσκολότερο να κατανοήσουμε την επιρροή στην ανάπτυξη!
Πως μπορούμε να αποφασίσουμε ποιος είναι ο «καλύτερος» τύπος γονέα;
Δεν μπορούμε! Με ποια αντικειμενικά κριτήρια θα αποφασίζαμε; Ένας τύπος γονέα μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιρροές. Ποιος ξέρει τις ανάγκες του παιδιού σου καλύτερα από το ίδιο; Ποιος είναι εκεί για να το παρατηρεί;
Το να είσαι γονιός είναι σαν να ακροβατείς σε τεντωμένο σκοινί και να προσπαθείς να ισορροπείς.
Δεν υπάρχει εγχειρίδιο που θα σου πει τι να κάνεις ακριβώς σε κάθε περίπτωση. Θέλουμε τα παιδιά να είναι χαρούμενα, ικανά και επιτυχημένα.
Φαίνεται ότι η δημοκρατική (authoritative, κατά την τυπολογία της D. Baumrind) προσέγγιση διαπαιδαγώγησης είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για να βοηθήσουμε τα παιδιά να πετύχουν αυτούς τους στόχους. Σύμφωνα με αυτήν, οι γονείς εμπλέκονται στη ζωή του παιδιού παρέχοντας αγάπη, ζεστασιά, αποδοχή, καθοδήγηση, όρια. Όσο οι γονείς είναι ευαίσθητοι ως προς την ανάπτυξη του παιδιού, σταδιακά κάνουν βήματα πίσω καθώς το παιδί μεγαλώνει. Αυτό επιτρέπει στο παιδί να εξασκεί την ελευθερία του με υπεύθυνο τρόπο και να απαντά στην ενστικτώδη ανάγκη για αυτονομία. Οι γονείς αποφεύγουν να κάνουν πράγματα που το παιδί μπορεί (ή θα έπρεπε να μπορεί) να κάνει μόνο του.
Ψάχνεις ακόμα σε ποιον τύπο γονέα θα μπορούσες να ανήκεις;
