Ορθορεξία – Η Ίρις Καλπούζου απαντά: “Μπορεί ένας υγιεινός τρόπος ζωής να βλάψει την ψυχική μας υγεία;”
Φαντάζομαι θα έχεις ακούσει για το λεγόμενο “clean eating” ή αλλίως το καθαρό ή ποιοτικό φαγητό. Αν όχι, αρκεί να ανοίξεις μια σελίδα στα social media, για να βρεθείς σε αμέτρητα προφίλ ανθρώπων, που το προωθούν δηλώνοντας υποστηρικτές αυτού του μοντέλου διατροφής. Άλλωστε, τι είναι πιο μοντέρνο, και δελεαστικό σε τελική ανάλυση, από μια δίαιτα που εξαλείφει το “βρώμικο” φαγητό σε δευτερόλεπτα, και υπόσχεται ένα “καθαρό” τρόπο ζωής;
Δε λέω, είναι εύκολο να βρεθούμε να γοητευμένοι από “επιστημονικές” θεωρίες που αφορούν την ηθικοποίηση των επιλογών της διατροφής μας. Το «κακό» φαγητό θα σε βλάψει, το «καλό» φαγητό θα σε θεραπεύσει.
Όμως τι συμβαίνει όταν αυτό πάρει μία εμμονική τροπή; – Ορθορεξία
Όταν για παράδειγμα, από μια απλή υγιεινή διατροφή εξελιχθεί σε ένα καταναγκαστικό τρόπο ζωής. Συνεχές άγχος για τη διατήρηση του βάρους, body fixation, ανεξήγητες κρίσεις πανικού εξαιτίας μίας πιθανής διατροφικής ατασθαλίας, έντονη άσκηση, και συνεχή ανησυχία για την σωματική σου υγεία. Σου λένε κάτι όλα αυτά;
- Αν κάνεις κι εσύ κάτι από τα παραπάνω – είτε συνειδητά είτε ασυναίσθητα.
- Αν η διάθεση αυξάνεται ή μειώνεται αποκλειστικά σύμφωνα με το τι έφαγες σήμερα.
- Αν νιώθεις πως η -κατα τα άλλα – υγιεινή σου διατροφή, επηρεάζει αρνητικά τη ψυχική σου υγεία.
Δώσε προσοχή: πιθανόν να είσαι επιρρεπής σε αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν Νευρική ορθορεξία (orthorexia nervosa).
Νευρική Ορθορεξία
Η ορθορεξία είναι μία ψυχική διαταραχή. Χαρακτηρίζεται από υπερβολική ενασχόληση με τροφίμα που θεωρούνται υγιεινά, και μη επεξεργασμένα, όπως είναι τα αβοκάντο, τα πράσινα smoothies ή η μαύρη σοκολάτα (έναντι της επεξεργασμένης ζάχαρης, της σοκολάτας γάλατος, κοκ.)
Οι ρίζες του όρου ορθορεξία βρίσκονται στις ελληνικές λέξεις ορθό και όρεξις, το οποίο σημαίνει «ορθή όρεξη», δηλαδή «σωστή διατροφή». Δημιουργήθηκε από τον Δρ. Steven Bratman το 1994. Σκοπός να περιγράψει τα άτομα που ξεκινούν μια πιο υγιεινή διατροφή για να βελτιώσουν την υγείας τους, και στη συνέχεια εμφανίζουν προσκόλληση ή εμμονή με την υγιεινή διατροφή. Συγκεκριμένα, χαρακτηρίζεται από μία ακραία στάση σε σχέση με τις τροφές (black-and white thinking) και την απόλυτη αποφυγή τροφών που θα μπορούσαν να καταναλωθούν διάσπαρτα υπό αλλές συνθήκες. Τροφές απαγορευμένες είναι τα γλυκά, ή ένα γεύμα με πολλά λιπαρά οπως είναι η πίτσα ή τα μπέργκερς.
Πως γίνεται κανείς ορθορεκτικός;
Πολλές φορές μάλιστα δεν ξεκινά ως δίαιτα, αλλά ως ένα χαλαρά καθορισμένο “πρόχειρο φαγητό”. Έπειτα αποβάλλεται ή επεξεργασμένη ζάχαρη, στη συνέχεια, το αλκοόλ, τα λιπαρά, και οι υδατάνθρακες. Στο τέλος, κάποιος έχει να επιλέξει ανάμεσα σε έναν πολύ μικρό αριθμό τροφίμων. Οποιαδήποτε απροσδόκητη απόκλιση, όπως ένα ποτήρι σαμπάνιας ή ένα μπουκάλι κέικ σε ένα πάρτι, ή η αποτυχία απόλυτου ελέγχου των συστατικών που αναφέρονται στο περιτύλιγμα μίας μπάρας πρωτεϊνών, μπορούν να αποτελέσουν αιτία πανικού στα μάτια ενός ορθορεξικού. Αυτό συνήθως μπορεί συνδυαστεί στη συνέχεια με υποχρεωτική άσκηση, ή αποτοξινωτικές προσπάθειες, έτσι ώστε να απαλλάξει το σώμα του από τους “ξένους εισβολείς”.
Παρ’ότι δεν περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders, DSM-IV, APA, 1994), έχει προταθεί να εισαχθεί στη νεότερη έκδοση (DSM-V). Αυτό καθώς παρατηρείται πως τα “ορθορεξικά συμπτώματα” έχουν αυξηθεί κατα πολύ τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, λόγω της επιρροής που ασκούν πάνω μας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και τα όλο και “τελειότερα” πρότυπα ομορφίας. Συγκεκριμένα, μία πρόσφατη έρευνα (Turner and Lefevre, 2017) έδειξε πως η χρήση του instagram, είναι θετικά συνδεδεμένη με ορθορεξικά συμπτώματα, με το Twitter να έχει επίσης μία μικρή επιρροή, με τους διάσημους, τα μοντέλα και τους influencers, να έχουν πρωταρχικό ρόλο σε όλο αυτό.
Να θυμάσαι!
Η Ορθορεξία είναι μία ασθένεια επικίνδυνη, καταστροφική … και εντελώς κοινωνικά αποδεκτή. Αν πιστεύεις ότι είσαι επιρρεπής ή έχεις πέσει ήδη θύμα της συγκεκριμένης ασθένειας, μίλησε για αυτό, και αναζήτησε τη βοήθεια ειδικού ψυχολόγου.
Μην ξεχνάς!
Είσαι ξεχωριστός. Οι διατροφικές, σωματικές και ενεργειακές σου ανάγκες είναι επίσης ξεχωριστές. Φρόντισε τον εαυτό σου και την υγεία σου σύμφωνα με τις δικές σου εσωτερικές επιθυμίες.
Σκέψου – THE TREE ANALOGY
“Η ψυχική μου υγεία είναι οι ρίζες μου, το σώμα μου ο κορμός μου, τα κλαδιά τα συναισθήματα μου, και η καρποί τους η τροφή μου.”
Extra tip για τα SOCIAL MEDIA
Η μηχανή αναζήτησης στα μέσα κοινωνικής δικτυώσης κρατάει ιστορικό και εμφανίζει παρόμοιες αναρτήσεις, αντίστοιχες με τις αρχικές σου διαδικτυακές εξερευνήσεις. Έτσι δοκίμασε να “ομορφύνεις”, το περιεχόμενο αυτών και να το αντικαταστήσεις με εικόνες και posts που θα προδίδουν στην ψυχική σου υγεία και που θα σε γεμίζουν με χαρά και αρμονία, συμπόνια και αποδοχή για τον εαυτό σου, τη διατροφή σου και το σώμα σου.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
