Η γοητεία της απογοήτευσης – γράφει η Μίνα Κωστοπούλου – Δημοσιογράφος.
Μαθαίνοντας από την αρχή να φροντίζω τον εαυτό μου -κάπου μετά τα 25 μου χρόνια- κατανόησα πόσο αναπόφευκτο είναι το να απογοητεύω. Να απογοητεύω όχι μόνο τις δικές μου προσδοκίες, αλλά και τις προσδοκίες των άλλων. Σε προηγούμενο κείμενο αναφερόμουν στις προσδοκίες μου ως “τον χειρότερο εχθρό μου”, υποστηρίζοντας πως “η παραμικρή βεβαιότητα που μπορεί να προσφέρει η προσδοκία δεν μπορεί να προστατέψει κανέναν από την αβεβαιότητα της στιγμής”, αφού “τα πάντα μπορούν να συμβούν όσα σενάρια και να κάνεις, όσο και να προσδοκείς, όσο και να προετοιμαστείς”.
Τι γίνεται, όμως, με τις προσδοκίες των άλλων για εμένα, για εσένα, για κάθε μια και καθένα από εμάς;
Οι άλλοι προβάλλουν συχνά πάνω μας τα δικά τους θέλω, τις δικές τους ανάγκες και προσδοκίες. Δεν είναι μεμπτό. Μια μεγάλη πλειοψηφία κάνει το ίδιο -μαζί τους και εγώ. Είναι συγκεκριμένοι τύποι προσωπικότητας και λιγότερο συχνές δομές ψυχοσυναισθηματικών καταστάσεων, που δεν αναπτύσσουν προσδοκίες.
Οι προσδοκίες, πάντως, έρχονται συχνά σε σύγκρουση με τις πραγματικές μας ανάγκες. Ιδίως οι προσδοκίες των άλλων, και κυρίως όταν πρόκειται για σημαντικούς άλλους. Αυτές, ακόμη κι αν δεν έχουν εκφραστεί ρητά, έχουν την ικανότητα να μας απομακρύνουν από τον ίδιο μας τον εαυτό. Συνέπεια είναι το συναίσθημα ματαίωσης και προδοσίας προς τα ίδια μας τα ‘θέλω’, που μπορεί να πυροδοτήσει νέα τραύματα.
Όχι, δεν θέλω να πω πως υπάρχει ένας “αυθεντικός εαυτός μας” ούτε ότι στόχος της ζωής μας είναι να τον “πραγματώσουμε”, ούτε ότι η υποχώρηση στην προσδοκία του Άλλου μας αλλοτριώνει από την ουσία της ύπαρξής μας.
Η ύπαρξή μας δεν έχει καμία βαθύτερη ουσία ή αλήθεια. Αντιθέτως γίνεται ουσιαστική μέσα από τις σχέσεις μας με τους άλλους και τη σχέση που καλλιεργούμε με τον εαυτό μας.
Η σχέση με τον εαυτό μας περιλαμβάνει τη συνειδητοποίηση των ασυνείδητων δομών μας (των σκέψεων, των συμπεριφορών μας, των μοτίβων που μας καθορίζουν). Κοινώς την καλλιέργεια της συνειδητότητας. Συχνά μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ψυχικής δουλειάς με τη συμβολή ενός ειδικού.
Περιλαμβάνει ακόμη την αυτοφροντίδα. Δηλαδή το να ακούμε τις ανάγκες τις δικές μας και να κατανοούμε την ‘υποχρέωση’ που έχουμε να τις ικανοποιούμε. Εξάλλου, όσο κι αν προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των άλλων, πάντα θα είμαστε “ο κακός” στο παραμύθι κάποιου.
Δεν υπάρχει τίποτε το υψηλό ούτε είναι βιώσιμο να δίνουμε προτεραιότητα στους άλλους, και να αρνούμαστε αυτό που θέλουμε. Ούτε μπορεί ποτέ να υπάρξει μια πλήρης συμφιλίωση μεταξύ της εικόνας που έχουν οι άλλοι για εμάς και του εαυτού που καλλιεργούμε.
Κοινώς…
Είμαστε καταδικασμένοι να απογοητεύουμε τους άλλους, αν θέλουμε να κάνουμε το άλμα στην αυτοφροντίδα μας.
Έτσι, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα πεις ένα όχι στις απαιτήσεις της δουλειάς σου, την επόμενη φορά που δεν θα ανταποκριθείς στους στόχους που τέθηκαν για εσένα, την επόμενη φορά που θα ακούσεις τη φράση “με απογοήτευσες”, σκέψου πόσο γοητευτικό μπορεί να είναι αυτό: ίσως έχεις κάνει ένα βήμα πιο κοντά στις δικές σου ανάγκες.
Υπάρχει, βέβαια, και περίπτωση της παραίτησης ή της αντιδραστικής συμπεριφοράς απέναντι σε κάθε προσδοκία των άλλων. Και σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλεις να ζητήσεις βοήθεια. Στον εαυτό σου το οφείλεις πάνω απ’ όλα.
