Ενεργητική ακρόαση – Γιατί είναι σημαντική και πώς τη διδάσκουμε στα παιδιά; – Γράφει η Λογοθεραπεύτρια, Αγγελική Καραντώνη.
Τι είναι η ενεργητική ακρόαση;
Ενεργητική ακρόαση είναι η δεξιότητα εστίασης της προσοχής στον συνομιλητή μας με σκοπό να κατανοήσουμε πλήρως το μήνυμα που μας εκφράζει. Δεν περιλαμβάνει μόνο το να ακούμε τις λέξεις αλλά και το να αντιλαμβανόμαστε τι εκφράζεται πίσω από αυτές, αφουγκράζοντας παράλληλα το συναίσθημα του άλλου. Πρόκειται για μία δυναμική διαδικασία που προωθεί την ευχάριστη έκβαση της αλληλεπίδρασης μας με τους άλλους και που εκδηλώνεται λεκτικά και μη λεκτικά.
Λεκτικά λοιπόν, μπορούμε να δείξουμε ότι ακούμε τον συνομιλητή μας με το να του κάνουμε ερωτήσεις πάνω στο θέμα συζήτησης, με το να σχολιάζουμε αυτά που λέει ή με το να θυμόμαστε τι έχει ειπωθεί. Παράλληλα μπορούμε και μέσα από τη βλεμματική επαφή, τη στάση του σώματος ή ακόμα και με ένα χαμόγελο ή ένα νεύμα να δείξουμε ότι είμαστε παρόντες.
Τι συμβαίνει όταν δεν ακούμε ενεργητικά τον συνομιλητή μας;
Σε αυτή την περίπτωση είμαστε παθητικοί ακροατές. Αυτό σημαίνει ότι απλώς ακούμε τις λέξεις του άλλου από απόσταση, χωρίς να μπαίνουμε στη θέση του. Οι μαθητές που ακούν παθητικά δεν συγκρατούν τις πληροφορίες και η προσοχή τους αποσπάται πολύ εύκολα.
Γιατί είναι σημαντικό να τη διδάξουμε στα παιδιά και τους εφήβους;
Τα παιδιά και οι έφηβοι που μαθαίνουν να εξασκούν την ενεργητική ακρόαση χειρίζονται πιο λειτουργικά την επικοινωνία και έχουν καλύτερη επίδοση στο σχολείο. Είναι πιο ικανοί στην επίλυση προβλημάτων, όχι μόνο κατά την ακαδημαϊκή τους πορεία, αλλά και ως ενήλικες.
Οι ενεργητικοί ακροατές έρχονται αντιμέτωποι με λιγότερες παρεξηγήσεις, έχουν καλύτερη εικόνα εαυτού και είναι πιο ικανοί στο να φέρουν σε πέρας κάτι που τους έχει ανατεθεί. Έχουν ομαδικό πνεύμα, είναι πιο ευρηματικοί και παραγωγικοί.
Πέντε τρόποι για να αναπτύξετε την ενεργητική ακρόαση του παιδιού σας.
Γνωρίζουμε ήδη ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τη μίμηση. Για να μπορέσουμε λοιπόν να τους διδάξουμε μια νέα δεξιότητα είναι σημαντικό πρώτα εμείς να την ενσωματώσουμε στην επικοινωνία μας. Συγκεκριμένα, μπορούμε να θυμόμαστε να κάνουμε τα παρακάτω:
- Βλεμματική επαφή. Στις μέρες μας και ειδικά το τελευταίο διάστημα η χρήση των κινητών και των tablet είναι πιο συχνή από ότι ήταν. Συνεπώς η πρώτη συμβουλή μου σε εσάς είναι αυτή: αφήστε κάτω το κινητό και κοιτάξτε τα παιδιά στα μάτια όταν σας μιλούν. Δείξτε τους ότι έχουν την απεριόριστη προσοχή σας όσο συζητάτε.
- Δεν διακόπτουμε. Αφήστε το παιδί να πει αυτό που θέλει και με τη σειρά σας πάρτε το λόγο.
- Θέτουμε ερωτήσεις, όπως “Τι εννοείς;” ή “Γιατί το λες αυτό;’ ή “Γιατί λες να έγινε αυτό;” ή οτιδήποτε άλλο που να υποδεικνύει ότι θέλετε να καταλάβετε καλύτερα.
- Το να επαναλαμβάνουμε αυτό που λέγεται ή παραφράζοντας τα λεγόμενα του παιδιού λειτουργεί ενθαρρυντικά για τη συνέχεια της κουβέντας.
Ακούμε με όλες τις αισθήσεις μας, ακόμη και όσα υπονοούνται, για να καταλάβουμε το σύνολο αυτών που λέει (και δε λέει).
Και τώρα μερικές ιδέες για παιχνίδια:
- Μαγειρική: καθώς διαβάζετε τη συνταγή, το παιδί καλείται να εκτελεί τις οδηγίες.
- Παραμύθι: διαβάστε μαζί ένα παραμύθι. Τη δεύτερη φορά που θα το διαβάσετε αλλάξτε μερικές λέξεις ή ξεχάστε κάποια σημεία του παραμυθιού. Το παιδί καλείται να παρατηρήσει τις αλλαγές που έχετε κάνει.
- Ζωγραφική: μπορείτε να λέτε στο παιδί τι να ζωγραφίσει και με ποιο χρώμα, σε ποιο μέγεθος, ποιο σχήμα και σε ποιο σημείο του χαρτιού. Αντίστοιχα με τη σειρά του θα σας λέει και εκείνο τι να ζωγραφίσετε.
- Χειροτεχνίες: πάρτε διάφορα υλικά όπως χρωματιστές κόλλες Α4, μαρκαδόρους, πομ-πομ, αυτοκόλλητα και οτιδήποτε άλλο μπορείτε να σκεφτείτε.
Εσείς θα δίνετε μία οδηγία για το τι να κάνει στην χειροτεχνία, τι χρώματα να βάλει, πού να κολλήσει ένα αυτοκόλλητο ή ένα πομ πομ, κλπ. και το παιδί καλείται να την εκτελέσει. Με τη σειρά του θα σας δίνει εκείνο μία οδηγία.
Καθένας έχει τον δικό του τρόπο μέσα από τον οποίο δείχνει στους άλλους ότι παρακολουθεί μία συζήτηση. Για το λόγο αυτό μπορείτε να γίνετε ενεργητικοί ακροατές με τον τρόπο που νιώθετε εσείς ότι σας ταιριάζει. Να είστε σίγουροι ότι μέσα από εσάς, τα παιδιά θα μάθουν.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
