Διαφορετικότητα: Είναι τελικά τόσο διαφορετικός αυτός ο Άλλος; – γράφει η Ψυχολόγος Μαρία Καραβαγγέλη.
Όλο το σύμπαν, και η ίδια μας η ζωή αν το σκεφτείς, βασίζεται σε κάποιες θεμελιώδεις κοσμικές κινητήριες δυνάμεις. Πολλοί, κυρίως φιλόσοφοι, ανά τα χρόνια έχουν προσπαθήσει να τους ρίξουν «φως» και να τις κατανοήσουν. Άλλοτε γιατί γνώριζαν ότι μέσα από την μάθηση έρχεται η δύναμη άλλοτε σε μια απέλπιδα προσπάθεια να τις δαμάσουν. Ένας από αυτούς, ο Ηράκλειτος, μίλησε, εκτός των άλλων, για μία από αυτές τις δυνάμεις: την αρμονία και την πάλη των αντιθέτων. Την δύναμη αυτή που κινεί τα πράγματα προς τα εμπρός. Ο σπουδαίος Προσωκρατικός φιλόσοφος ανέδειξε χρησιμοποιώντας απλά και καθημερινά παραδείγματα, βγαλμένα μέσα από την φύση και την καθημερινότητα τον ιδιαίτερο τρόπο που τα αντίθετα ενώνονται και μάχονται μόνο και μόνο για να οδηγήσουν στην εξέλιξη. Ας σκεφτούμε την κάμπια πριν γίνει πεταλούδα: κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της ζωής συγκρούεται με τον ίδιο της τον εαυτό, με την φύση της και έτσι δημιουργείται μια άλλη μορφή ζωής. Όχι απαραίτητα πιο σπουδαία, σίγουρα όμως διαφορετική και πιο εξελιγμένη.
Αν κάτσουμε ένα λεπτό να σκεφτούμε εμάς, τους ανθρώπους, δεν διαφέρουμε και πολύ από την υπόλοιπη φύση που μας περιβάλλει. Οπότε είναι και λογικό να επηρεαζόμαστε και εμείς από αυτές τις αρχέγονες, ανεξάρτητες από την θέλησή μας, κινητήριες δυνάμεις. Μόνο που η ανθρωπότητα κατά την διάρκεια της ύπαρξής της κάποια στιγμή, δεν ξέρουμε ακριβώς ποια, ξέχασε το βασικό: ότι τα αντίθετα, τα διαφορετικά προχωρούν δίπλα-δίπλα ενώνονται και συγκρούονται (όχι με την εχθρική έννοια του όρου) με σκοπό την εξέλιξη. Ο άνθρωπος, λοιπόν, κάποια στιγμή άρχισε να δημιουργεί διαχωριστικές γραμμές. Σταμάτησε να βλέπει τις διαφορές που είναι λογικό να υπάρχουν μεταξύ μας ως κάτι το φυσικό και τις ανέδειξε σε ενδείξεις ανωτερότητας ή κατωτερότητας ανάλογα την συνθήκη. Πολλές φορές δε, τις χρησιμοποίησε για να προσδώσει κυριαρχική δύναμη σε κάποιους έναντι κάποιων άλλων.
«Γιατί όμως το κάνουν αυτό οι άνθρωποι;», μπορεί να σκεφτείς. Γιατί επιλέγουν να θέσουν αυτές τις διαχωριστικές γραμμές; Και εδώ κάνει την εμφάνισή της μια βασική ανθρώπινη ανάγκη: αυτή για αυτάρκεια και αυτογνωσία. Θέλουμε σαν άνθρωποι να γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και ότι έχουμε ότι χρειαζόμαστε για να ζήσουμε, να γίνουμε αποδεκτοί και αγαπητοί. Γίνεται, λοιπόν, μια προσπάθεια να καταλάβουμε το «τι είμαστε;» απατώντας πρώτα στο ερώτημα «τι δεν είμαστε;». Σίγουρα δεν είμαστε αυτός ο άνθρωπος που εμφανίζει συμπτώματα σχιζοφρένειας και έχει ακουστικές ψευδαισθήσεις έτσι; Ή αυτός ο συμφοιτητής μας που έπαθε κρίση πανικού μέσα στο λεωφορείο. Με αυτό τον τρόπο, αυτοί που διαθέτουν χαρακτηριστικά που μας είναι άγνωστα και για αυτό κάπως τρομακτικά και τους θεωρούμε για αυτό «διαφορετικούς» από εμάς, μετατρέπονται σε ένα ιδιότυπο είδος «αποδιοπομπαίου τράγου».
Είμαστε εμείς γιατί δεν είμαστε αυτοί.
Είμαστε ασφαλείς γιατί δεν είμαστε αυτοί.
Μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι γιατι δεν είμαστε αυτοί.
Αξίζω σεβασμό γιατί είμαι Εγώ και όχι ο Άλλος.
Σίγουρα έστω και για μια φορά στην μέχρι τώρα ζωή μας, έχουμε γίνει μάρτυρες πολλών περιστατικών περιθωριοποίησης, στιγματισμού μέχρι και χλευασμού ατόμων με ψυχικές διαταραχές και φαινομένων δαιμονοποίησης ψυχικών ασθενειών.Και όχι μόνο. Οτιδήποτε το διαφορετικό, το ακατανόητο θυσιάζεται στο βωμό του να βρούμε την γαλήνη και το αίσθημα ασφάλειας για τους ίδιους μας τους εαυτούς. Ορθώνονται τοίχοι. Δημιουργούνται στρατόπεδα. Είμαι Απέναντι και όχι Δίπλα.
Τι μπορούμε, όμως, να κάνουμε για αυτό; Σίγουρα δεν μπορούμε να ξέρουμε τα πάντα. Ας ψάξουμε, λοιπόν, ας ρωτήσουμε, ας αναζητήσουμε την γνώση. Ας κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας και ας ψάξουμε στοιχεία που είναι διαφορετικά ή άλλα που είναι κοινότυπα. Ας τα δούμε κατάματα για αυτά που απλά είναι, όχι ως σημάδια ότι είμαστε καλύτεροι ή χειρότεροι, άξιοι ή ανάξιοι. Έχοντας στραμμένο το βλέμμα μας στο κουκούλι της πεταλούδας, ας κοιτάξουμε τον Άλλο και ας του δείξουμε ότι θέλουμε να τον γνωρίσουμε και να τον αγκαλιάσουμε.
Ας βαδίσουμε δίπλα- δίπλα λοιπόν.
Με αγάπη σε όποιον αισθάνεται διαφορετικός.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
