Ενσυναίσθηση: τι είναι και γιατί είναι σημαντική; – γράφει η Σοφία Βάσο, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Ως ενσυναίσθηση ορίζεται η ικανότητα του να κατανοείς συναισθηματικά τι νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι, να αντιλαμβάνεσαι την οπτική τους στην ζωή και να φαντασιώνεσαι πώς θα ήταν να είσαι στην θέση τους. Στην ουσία, είναι να βάζεις τον εαυτό σου στην θέση του άλλου και να νιώθεις αυτό που νιώθει. Όταν βλέπεις κάποιον άνθρωπο να υποφέρει, ίσως μπορείς αμέσως να φανταστείς τον εαυτό σου στην θέση του και να τον συναισθανθείς, αυτό, όμως, δεν είναι ο γενικός κανόνας.
Αν και οι άνθρωποι είναι, σε γενικές γραμμές, καλά συντονισμένοι με τα συναισθήματά τους, το να μπουν στην θέση κάποιου άλλου, έστω και για λίγο, φαντάζει δύσκολο. Για πολλούς, είναι αδιανόητο να αντιδρούν με αδιαφορία όταν βλέπουν τους συνανθρώπους τους να υποφέρουν. Το γεγονός, όμως, ότι κάποιοι άνθρωποι αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο καθιστά σαφές πως η ενσυναίσθηση δεν είναι μία πανανθρώπινη και αυτονόητη απάντηση στον πόνο του άλλου.
Τύποι:
1.Συναισθηματική ενσυναίσθηση
περιλαμβάνει την ικανότητα να κατανοείς τα συναισθήματα των άλλων και να απαντάς καταλλήλως. Για παράδειγμα, μπορεί να νιώσεις ανησυχία για το ευ ζην κάποιου εάν αντιληφθείς αλλαγές στην συμπεριφορά ή την υγεία του.
2.Σωματική ενσυναίσθηση
περιλαμβάνει τις αντιδράσεις του σώματός σου σε ό,τι βιώνει ο άλλος. Μερικές φορές οι άνθρωποι βιώνουν σωματικά αυτά που άλλοι νιώθουν. Για παράδειγμα, όταν βλέπεις πως κάποιος νιώθει ντροπιασμένος, μπορεί να κοκκινίσεις ή να νιώσεις σφίξιμο στο στομάχι.
3.Γνωστική ενσυναίσθηση
περιλαμβάνει το να είσαι ικανός/ή να καταλάβεις την νοητική κατάσταση του άλλου και το τι σκέφτεται σχετικά με την εκάστοτε κατάσταση.
Χρησιμότητα:
Οι άνθρωποι είναι ικανοί να επιδείξουν εγωιστική, ακόμα, και βάναυση συμπεριφορά. Μία γρήγορη ματιά στις καθημερινές εφημερίδες μπορεί να σου αποδείξει πόσες σκληρές και αποτρόπαιες πράξεις συμβαίνουν γύρω μας. Το ερώτημα που δημιουργείται, λοιπόν, είναι γιατί δεν φερόμαστε όλοι με αυτόν τον τρόπο; Τι είναι αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε τον πόνο του άλλου και να αντιδράμε με ευγένεια;
- Η ενσυναίσθηση επιτρέπει στους ανθρώπους να χτίσουν κοινωνικούς δεσμούς με τους άλλους. Όταν κατανοείς τι σκέφτονται και αισθάνονται οι άλλοι, μπορείς να αντιδράσεις με κατάλληλο τρόπο στις κοινωνικές σου αλληλεπιδράσεις.
- Το να συναισθάνεσαι τους άλλους σε βοηθάει να ρυθμίσεις και τα δικά σου συναισθήματα. Η συναισθηματική ρύθμιση είναι σημαντική, διότι σου επιτρέπει να διαχειριστείς όσα νιώθεις εσύ ο/η ίδιος/α, ακόμα και σε περιόδους μεγάλης αναστάτωσης.
- Η ενσυναίσθηση προωθεί συμπεριφορές βοήθειας. Είναι περισσότερο πιθανό όχι μόνο εσύ να βοηθήσεις τους συνανθρώπους σου όταν έχεις ενσυναίσθηση, αλλά και οι άλλοι να κάνουν το ίδιο για εσένα σε στιγμές ανάγκης.
Εμπόδια:
Και τελικά τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να δράσουμε με ενσυναίσθηση σε όλες τις περιστάσεις της ζωής μας;
1. Γνωστικές προκαταλήψεις:
Μερικές φορές ο τρόπος που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κόσμο επηρεάζεται από ορισμένες γνωστικές προκαταλήψεις. Για παράδειγμα, υπάρχει περίπτωση να αποδώσεις τις αποτυχίες των άλλων σε εσωτερικά τους χαρακτηριστικά, ενώ την δική σου σε εξωτερικούς παράγοντες. Αυτές οι προκαταλήψεις καθιστούν δύσκολο το να δεις όλους τους παράγοντες που συνεισφέρουν σε μία κατάσταση και κάνουν λιγότερο πιθανό να αντιληφθείς την οπτική των άλλων.
2. Απανθρωποποίηση:
Πολλοί πέφτουν θύματα του σκεπτικού πως όσοι είναι διαφορετικοί από τους ίδιους, τότε σίγουρα δεν αισθάνονται ούτε συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό στις περιπτώσεις που κάποιος είναι φυσικά απών. Για παράδειγμα, είναι πιθανό να νιώσεις λιγότερη ή και καθόλου ενσυναίσθηση εάν ακούσεις στις ειδήσεις για κάποια καταστροφή που έγινε σε μια μακρινή χώρα.
3. Κατηγορίες προς το θύμα
Είναι συχνό φαινόμενο όταν κάποιος/α έχει περάσει μία τραυματική εμπειρία, οι άλλοι να κατηγορούν το θύμα για το συμβάν. Αυτή η τάση προέρχεται από την ανάγκη να πιστεύεις ότι ο κόσμος είναι ένα δίκαιο μέρος. Οι άνθρωποι πιστεύουν πως όλοι παίρνουν ό,τι τους αξίζει και αξίζουν ό,τι τους συμβαίνει-και αυτό τους ξεγελά να πιστεύουν πως τίποτα κακό δεν θα τους συνέβαινε ποτέ.
Παρόλο που καμία φορά η ενσυναίσθηση είναι δύσκολο να επιτευχθεί, όλοι οι άνθρωποι είναι ικανοί να συναισθανθούν τους άλλους και σε όλες τις περιστάσεις. Η ενσυναίσθηση σου επιτρέπει να κατανοήσεις -σχεδόν- πλήρως τους άλλους και τα συναισθήματά τους, σε ωθεί να τους βοηθήσεις να ανακουφιστούν από τον πόνο τους και, κατ’ επέκταση, προωθεί τις υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
