Περί ευαλωτότητας: Κι όμως, είναι δύναμη. Γράφει η Αγγελική Τζάνου – Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια.
Αυτό το κείμενο γράφτηκε για σένα που δεν θέλεις να νιώθεις ευάλωτος.
Αυτό το κείμενο γράφτηκε και για σένα που πιστεύεις πως έχεις τον έλεγχο.
Αυτό το κείμενο φυσικά και γράφτηκε για σένα που χρειάζεσαι να μην το βάζεις ποτέ κάτω.
Και ο λόγος; Στις παρακάτω γραμμές θα σου εξηγήσω πως αυτά που προσπαθείς δεν είναι ανθρώπινα, δεν είναι ρεαλιστικά και κυρίως είναι περιττά και ‘φυτεμένα’ στις πεποιθήσεις μας.
Αρχικά, τι είναι η ευαλωτότητα;
Ευαλωτότητα ορίζουμε την κατάσταση που βιώνουμε με την έκθεση σε συναισθήματα και καταστάσεις που μας δυσκολεύουν.
Δηλαδή;
‘Ξέρω πως αν δεν σηκωθώ τώρα από τον καναπέ για να φτιάξω ένα υγιεινό μεσημεριανό, θα παραγγείλω πάλι αηδίες. Φοβάμαι ότι θα παραγγείλω πάλι αηδίες. Θυμώνω που δεν με προσέχω όπως χρειάζεται. Απογοητεύομαι που δεν έχω κίνητρο να με φροντίσω. Ούτε αυτό δεν μπορώ να κάνω τέλος πάντων;’
Αυτή ακριβώς η στιγμή, με όλες αυτές τις δυσάρεστες αισθήσεις και εικόνες μέσα μας, αυτή είναι μία απεικόνιση της ευαλωτότητας. Το ρίσκο να κάνω το δύσκολο. Η αδυναμία να αλλάξω το μοτίβο. Η δυσκολία να αποκτήσω τον πλήρη έλεγχο. Τα τόσα συναισθήματα που διατρέχουν ελεύθερα τον οργανισμό μου. Όλη αυτή η ελευθερία που φαίνεται να με τραβάει κάτω σαν κινούμενη άμμος, αυτό είναι η ευαλωτότητα.
Τώρα αυτό είναι καλό ή κακό όμως;
Το να νιώθω τα συναισθήματά μου. Το να ακούω τις εσωτερικές μου συζητήσεις. Το να αναγνωρίζω τα κολλήματα, τα μπλοκαρίσματα, τα αδύναμά μου σημεία. Το να μην βάζω φρένο στην επανάληψη. Είναι τώρα αυτό το πράγμα νορμάλ;
Για νορμάλ δεν ξέρω, γιατί δεν ξέρω τι θα πει νορμάλ για σένα. Αλλά είναι ανθρώπινο. Δηλαδή, είναι κοινή διαδικασία που έχουν οι άνθρωποι.
Είμαστε μικροί.
Έχουμε κενά.
Έχουμε ευαισθησίες.
Είμαστε διαφορετικοί.
Νιώθουν στο σώμα μας τα συναισθήματά μας.
Έχουμε ανασφάλειες.
Φοβόμαστε χωρίς έλεγχο.
Η ευαλωτότητα δεν δείχνει αδυναμία. Η αδυναμία φαίνεται στην δυσκολία να αποδεχτούμε το τραύμα μας, την πληγή μας, όλα όσα καθημερινά παλεύουμε να μην αποδεχτούμε.
Και τόσα άλλα που έχουμε κοινά, εκφράζουμε διαφορετικά και δηλώνουν πως είμαστε ευάλωτοι.
Ευάλωτοι στο περιβάλλον μας, στις σχέσεις μας, στις σκέψεις μας ακόμη. Οι ενδείξεις ευαλωτότητας είναι ενδείξεις της ανθρώπινής μας φύσης. Αλλά κάνουμε αγώνα μεγάλο να νικήσουμε. Να αποκτήσουμε έλεγχο, να είμαστε διαρκώς σε αναμονή για το επόμενο, να προλάβουμε, να στο μέγιστο απόδοσης/δημιουργίας/εξυπνάδας και η λίστα δεν σταματά.
Γιατί δεν αντέχουμε την ευαλωτότητά μας;
Και γιατί μας το κάνουμε αυτό;
- Εμπιστοσύνη ή φόβος
- Κοντινότητα ή επίθεση
- Συνύπαρξη ή ανταγωνισμός
- Μοναδικότητα ή σύγκριση
- Άρνηση ή άμυνα
- Δοκιμή ή έλεγχος
- Όρια ή αυτοθυσία
Αν λοιπόν ανατρέξεις στην πορεία σου ως το τώρα, θα βρεις πολλές εμπειρίες-αποδείξεις πως οι πρώτες λέξεις αυτής της λίστας ήταν το πρόβλημα. Το δύσκολο. Το ‘θέλω αλλά δεν μπορώ’. Και αυτό ξεκινά από τότε που έμαθες ότι:
- Δεν είσαι και τόσο σημαντικός
- Δεν είσαι πια και τόσο έξυπνος
- Οι άλλοι θα σε βλάψουν
- Χρειάζεται να μην φανούν τα συναισθήματά σου
- Πολύ πιθανό είναι να μην μείνει κανείς κοντά σου
- Η ειλικρίνεια δεν υπάρχει πραγματικά στις σχέσεις
- …
Και δεν γράφω περισσότερα γιατί θα έχετε ήδη αρχίσει να ανακαλείτε και εσείς πιο δικές σας δυσάρεστες και δυσλειτουργικές τέτοιες αναμνήσεις-μαθήματα. Αυτά είναι που πιστέψαμε σαν πραγματικότητα και φυλακίσαμε την ευαλωτότητά μας, αφού πρώτα την καταδικάσαμε πως εκείνη φταίει για όσα μας συνέβησαν.
Η αλήθεια είναι πως δεν φταίει το ότι είμαι ευάλωτος αλλά το ότι περίμενα κάτι άλλο από αυτό που έγινε και δεν εμπιστεύτηκα τον εαυτό μου να διαχειριστεί την κατάσταση. Γιατί η αδυναμία να είμαι ευάλωτος, ξεκινάει από την αδυναμία μου να πιστέψω πως έχω την δυνατότητα και την δεξιότητα να διαχειριστώ τις δυσκολίες. Και αυτό ξεκινά από το μεγάλωμά μου. Κατά την διάρκεια της ανάπτυξής μου, έμμεσα και άμεσα, λάμβανα μηνύματα που έδειχναν πως δεν είμαι αρκετά δυνατός/έξυπνος/αποτελεσματικός/επιθυμητός/αποδεκτός. Δεν μου έδιναν ευθύνη, με διόρθωνα επαναλαμβανόμενα, με μάλωναν, μου παρουσίαζαν μόνο επιτυχίες, έκαναν οι άλλοι τα δύσκολα για εμένα και αντίστοιχες άλλες συμπεριφορές. Που περιλαμβάνουν μόνο την μία πλευρά της πραγματικότητας.
Αλλά το ότι πλέον, ενήλικα, επιλέγω να εξακολουθώ να βλέπω μόνο την μία πλευρά της πραγματικότητας…τι σημαίνει αυτό για μένα;
Κλείνοντας περί ευαλωτότητας…
Είμαι σίγουρη πως θα βρεις αντιστοίχως πλούσιο υλικό, τόσο για τους τρόπους να είσαι ευάλωτος όσο και για τους τρόπους να είσαι δυνατός, να εξελίσσεσαι, να είσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου.
Αυτό που θέλω να σου προτείνω εγώ κλείνοντας, είναι να αποφασίσεις πρώτα εσύ, τι χρειάζεσαι να είσαι.
Τι είναι αυτό που έχεις ανάγκη ώστε να νιώθεις την ζωή σου γεμάτη, την καθημερινότητά σου φωτεινή, την πορεία σου ενδιαφέρουσα, τις σχέσεις σου τρυφερές και τον εαυτό σου πλούσιο και ασφαλή.
Πες ένα ‘δεν πειράζει’!
