Food Shaming – Η διατροφολόγος Βασιλική Χύτα και η ψυχολόγος Αγγελική Τζάνου εξηγούν τι είναι και γιατί μας είναι περιττό!
“Όλο αυτό θα φας; Και δεύτερο γλυκό την ίδια μέρα; Γιατί δεν τρως ποτέ σαλάτα; Πριν λίγες ώρες δεν έφαγες; Όλο αηδίες τρως! Δεν είναι πολύ αργά το βράδυ για να φας; Καλά δεν σου έφτασε το φαγητό; Μόνο αυτό θα φας; Φάε και τίποτα!”
Σας θυμίζουν κάτι οι παραπάνω φράσεις; Έχουν όλες ένα κοινό, το food shaming!
Ένας ή περισσότεροι άνθρωποι επικρίνουν ή αμφισβητούν τις διατροφικές επιλογές, το μέγεθος της μερίδας ή το είδος των τροφίμων που επιλέγει κάποιος. Αυτό ονομάζεται food shaming, κάτι που όπως λέει κι η ίδια η φράση δημιουργεί αίσθημα ντροπής σε έναν άνθρωπο για το φαγητό του.
‘Ξέρω το σωστό’-‘Έχω τον έλεγχο σου’
Πολλές φορές η κριτική αυτή δεν είναι καν βάσιμη. Τα σχόλια γίνονται λόγω διαστρεβλωμένης άποψης που έχει κάποιος για θέματα διατροφής. Για παράδειγμα, μπορεί μία μητέρα να πει στο παιδί της “Πωπω, όλο αυτό το ψωμί θα φας; Ο αδερφός σου δεν τρώει ούτε τα μισά”, ενώ στην πραγματικότητα το παιδί μπορεί καταναλώνει το ψωμί που χρειάζεται ο οργανισμός του. Το προηγούμενο σχόλιο λοιπόν δεν βασίζεται σε γνώσεις της μητέρας για το πόσο θα πρέπει να φάει το παιδί αλλά στην εντύπωση της ότι γνωρίζει το σωστό.
‘Κάνεις κακό στον οργανισμό σου’ vs ‘Δεν αρέσει σε εμένα η διατροφή σου’
Πρέπει να τονίσουμε ότι ακόμα κι αν το περιεχόμενο του σχολίου έχει βάση, δεν θα πρέπει να γίνεται χωρίς να ζητηθεί. Ίσως ένας φίλος μας επέλεξε να φάει περισσότερη ποσότητα από όση χρειάζεται. Αυτό δεν μας δίνει το δικαίωμα να επέμβουμε στην διατροφική επιλογή του, ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι θέλει να χάσει βάρος. Μπορεί να μην είναι έτοιμος να το ακούσει, να έχει ανάγκη να φάει παραπάνω ή να το γνωρίζει και ο ίδιος ότι τρώει παραπάνω από ότι χρειάζεται.
Ακόμη κι ένας διατροφολόγος απαγορεύεται να κάνει σχόλια γύρω από την διατροφή κάποιου. Η διατροφική παρέμβαση έγκειται στο να συζητηθεί τι θα μπορούσε να διαφοροποιήσει ο διαιτώμενος, ώστε να έρθει πιο κοντά στους στόχους του (βελτίωση δεικτών υγείας, ρύθμιση βάρους κ.ο.κ.). Φυσικά αυτές οι πληροφορίες δίνονται όταν ζητηθούν μέσα σε ένα πλαίσιο κατανόησης και συζήτησης.
Το ερώτημα που γεννάται είναι: “Γιατί συμβαίνουν αυτά τα σχόλια; Τι ωθεί κάποιον σε επικριτική στάση;”
Καθρέφτισμα.
Η δική μου δυσκολία να απολαύσω ουσιαστικά ή να ελέγξω το φαγητό, με κάνει να παρατηρώ πολύ τους άλλους. Το αποτέλεσμα; Αυτή η εσωτερική μου ταραχή με ωθεί να προβάλλω πάνω στον άλλον όλες τις σκέψεις που κάνω για μένα. Με άλλα λόγια, η δική μου ανησυχία γύρω από το φαγητό λέω πως είναι δική σου.
Αυστηρότητα και όρια.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι αν επικρίνουν τις διατροφικές επιλογές κάποιου, αυτό θα τον ταρακουνήσει και θα τον κάνει να αλλάξει την σχέση του με το φαγητό. Έτσι, με διαρκή σχόλια, παραβιάζει την προσωπική επιλογή του άλλου. Με βλέμματα και συμπεριφορές επίκρισης, θέλουν να κάνουν τους άλλους να αισθάνονται άσχημα με τις διατροφικές τους επιλογές. Με τον τρόπο αυτό, ελπίζουν να νιώθουν δυσάρεστα τόσο ώστε να σταματήσουν ότι κάνουν. Αυτό συχνά φέρνει αντίθετα αποτελέσματα…
Εμμονή.
Η υπερενασχόληση του σχολιαστή με διατροφικά θέματα είναι από μόνη της μία προβληματική διαδικασία. Το αποτέλεσμα που έχει είναι μεγάλο μέρος της ζωής του να περιστρέφεται γύρω από την διατροφή. Σχεδόν ασυναίσθητα καταλήγει να παρακολουθεί και να σχολιάζει τις επιλογές των γύρων του. Πρόκειται μία εσωτερική διαδικασία του ατόμου που εμμονικά, έχει αποδώσει στην διατροφή μία άλλη έννοια και του είναι αδύνατο να μην ασχολείται.
Έλεγχος.
Ανάγκη του σχολιαστή για έλεγχο των καταστάσεων γύρω του. Όπως στο παράδειγμα με την μητέρα, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο θέλουμε να ελέγχουμε – ακόμη – και τις διατροφικές επιλογές και ανάγκες του άλλου. Το φαγητό είναι τόσο σημαντικό που το κάνει μία εύκολη μέθοδο ελέγχου (σου σερβίρει όσο ‘πρέπει’, σχολιάζει όσα ‘λάθος’ ψωνίζεις για φαγητό, σου στέλνει διαρκώς τις ‘καλές’ συνταγές).
Βρες την λύση στο επόμενο άρθρο!
Επικοινωνία με τον συντάκτη
