Γιατί «κάνω σαν μωρό» στις σχέσεις μου; – γράφει η Ψυχολόγος-Ψυχοοθεραπεύτρια, Μαρία Τσούτση.
Οι δυσκολίες στις ερωτικές σχέσεις είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο συχνά ζητήματα που φέρνουν οι θεραπεύομενοι στις συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Συχνά επισκέπτονται έναν ειδικό ψυχικής υγείας ισχυριζόμενοι πως δεν μπορούν να δημιουργήσουν ή να διατηρήσουν ερωτικές σχέσεις, πως δεν μπορούν να βρουν τον κατάλληλο άνθρωπο ή πως φτιάχνουν σχέσεις εφήμερες καθώς δεν αντέχουν. Χαρακτηριστικές φράσεις που χρησιμοποιούνται είναι «είναι ανώριμος/η», «κάνει σαν μωρό», «είναι εγωιστής/τρία και θέλει πάντα να γίνεται το δικό του». Τότε λοιπόν αρχίζει η διερεύνηση των εμπειριών του εκάστοτε ατόμου, αν είχε θετικές ή αρνητικές εμπειρίες κατά την παιδική του ηλικία και πληροφορίες για τον τρόπο που μεγάλωσε. Γιατί όμως είναι σημαντικό να δούμε στο παρελθόν;
Οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας επηρεάζουν την μετέπειτα ζωή και κυρίως τον τρόπο που διαμορφώνουμε και διαχειριζόμαστε τις σχέσεις μας. Για να είμαστε πιο ακριβείς, ο τρόπος που διαμορφώνεται η πρωταρχική σχέση ενός βρέφους με τον κύριο φροντιστή του – που συνήθως είναι η μητέρα – καθορίζουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε όλες τις μετέπειτα σχέσεις της ζωής μας. Έτσι, αν για παράδειγμα οι γονείς μας ανταποκρίνονταν στις ανάγκες μας ως παιδιά με κατανόηση, αγάπη και ενσυναίσθηση, εάν ήταν υποστηρικτικοί και μας έκαναν να νιώθουμε σημαντικοί το πιθανότερο είναι πως αποκτήσαμε ασφαλή προσκόλληση που σημαίνει πως μέσα από αυτή τη σχέση αισθανόμαστε άξιοι να αγαπηθούμε, πως η φωνή μας ακούγεται και βρίσκει ανταπόκριση όταν τη χρειάζεται. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή στην πρώτη σημαντική μας σχέση μεταξύ των γονέων δεν υπήρχε η συναισθηματική διαθεσιμότητα τότε μάλλον δημιουργήσαμε ανασφαλή προσκόλληση και δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε πως αξίζουμε την προσοχή και την αγάπη των άλλων, πως οι ανάγκες μας δεν είναι αρκετά σημαντικές ή δεν έχουν αξία.
Τα άτομα που βίωσαν τον δεύτερο τύπο προσκόλλησης, τον ανασφαλή, με κάποιο τρόπο έμαθαν να ζουν ως παιδιά στο παρασκήνιο. Δεν εξέφραζαν τα συναισθήματα τους, δεν επικοινωνούσαν τις ανάγκες τους και δεν διεκδικούσαν το χώρο και τον χρόνο που τους αναλογεί στην οικογενειακή ζωή καθώς έμαθαν πως μια τέτοια πράξη δεν έχει καμία απολύτως σημασία για τους φροντιστές τους. Αυτό μοιραία γίνεται ένα με τη φύση τους, με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται την ύπαρξη τους και κατ’ επέκταση τις σχέσεις τους. Δεν εμπιστεύονται εύκολα τους ανθρώπους, δεν αφήνονται συναισθηματικά ενώ συχνά παρατηρείται πως ελκύονται από καταχρηστικούς συντρόφους ή συντρόφους που είναι συναισθηματικά μη διαθέσιμοι δημιουργώντας έτσι σχέσεις με παρόμοια στοιχεία κακοποίησης ή/και παραμέλησης .
Το καλό νέο είναι πως αυτό μπορεί να αλλάξει. Το κακό νέο είναι πως τα ίδια τα άτομα δύσκολα εντοπίζουν από που προέρχονται αυτές οι δυσκολίες.
Για παράδειγμα, η φαινομενικά υπερβολική αντίδραση της Κ. στο γεγονός πως ο σύντροφος της ξεχάσει να τις αγοράσει τη σοκολάτα που του ζήτησε θα μπορούσε να συσχετιστεί με την παραμέληση που εκείνη βίωσε από τη μητέρα της. Το εσωτερικό παιδί μέσα της έχει μάθει να μην ανταποκρίνονται στις ανάγκες του και να μην ικανοποιούνται οι επιθυμίες του. Kατά έναν τρόπο, ο σύντροφος της ξανά δεν ικανοποίησε την επιθυμία της για σοκολάτα, μπορεί η ίδια να αποδίδει τα νεύρα και θυμό της στην ανευθυνότητα του συντρόφου της και ο ίδιος να εκλαμβάνει την αντίδραση της ως υπερβολική και παιδιάστικη όμως κανείς από τους δύο δεν μπορεί να αντιληφθεί την πηγή προέλευσης της.
Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ σημαντικό κάθε τέτοια δυσλειτουργική συμπεριφορά να τίθεται υπό διερεύνηση. Πολλές φορές η ενδοσκόπηση και η έναρξη ενός ταξιδιού αυτογνωσίας είναι δύσκολη και ίσως επώδυνη, όμως είναι η αρχή για την κατανόηση και την αναθεώρηση των αρνητικών μας πεποιθήσεων και την αναδόμηση των μη λειτουργικών μοτίβων της συμπεριφοράς μας.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
