Το καταπιεσμένο συναίσθημα – γράφει η Βάγια Ζιώγα-Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια
– Πόσες φορές νιώθουμε ότι έχουμε ένα ανεξήγητο άγχος, μία ανησυχία χωρίς να έχει συμβεί κάτι προφανές;
– Πόσο συχνά εκφραζόμαστε επιθετικά σε κάποιον που δε μας φταίει σε τίποτα;
– Πόσες φορές νιώθουμε άσχημα με τον εαυτό μας και τον κατηγορούμε για πράγματα που δε θα μπορούσε να έχει προβλέψει;
Τα συναισθήματά μας είναι η αλήθεια μας. Η αλήθεια του βαθύτερου εαυτού που χτίζεται μέσα μας από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Από τότε έχουμε τα πρώτα μας συναισθήματα, που εξελίσσονται όσο μεγαλώνουμε και αναπτύσσεται η σχέση μας με τους άλλους. Κάπου εκεί όμως – από τη στιγμή της γέννησης – έρχεται και η παρουσία και η επίδραση των σημαντικών άλλων. Τα συναισθήματά μας, λοιπόν, αρχίζουν να περνούν από τα φίλτρα και το καθρέφτισμα της μητέρας. Όσο πιο κρυστάλλινο και καθαρό είναι αυτό το καθρέφτισμα, τόσο καλύτερα γνωρίζει και αποδέχεται ένα παιδί τα συναισθήματά του και τον εαυτό του. Όταν όμως το καθρέφτισμα είναι θολό ή παραμορφωμένο τότε παραμορφώνονται και τα συναισθήματά μας. Συγκεκριμένα, διαμορφώνονται έτσι ώστε να ταιριάζουν καλύτερα στο είδωλο που καθρεφτίζεται.
Εάν, λοιπόν, η έκφραση των συναισθημάτων μας στην παιδική ηλικία συνοδευόταν από μία οδυνηρή εμπειρία, όπως τιμωρία, ντροπή ή ακόμα και άρνηση (έλα, δεν έχεις τίποτα, σταμάτα να κλαις) από τους σημαντικούς άλλους, τότε νιώθουμε ότι είναι πιο ασφαλές να τα αποφεύγουμε. Τα αποφεύγουμε σε τέτοιο βαθμό που φτάνουμε κάποια στιγμή να μην τα συνειδητοποιούμε καν, ακόμα και στην ενήλικη ζωή. Συνήθως, μάλιστα τα αντικαθιστούμε με πιο «εύπεπτα» για τους άλλους συναισθήματα, ώστε να μην τύχουν αρνητικής κριτικής.
Τι γίνονται όμως τα αληθινά μας συναισθήματα; Χάνονται έτσι απλά και μετουσιώνονται σε χαρά και ευγνωμοσύνη;
Όχι βέβαια! Το καταπιεσμένο μας συναίσθημα θα βγει κάποια στιγμή:
– είτε προς κάποιον άλλον που νιώθουμε ότι θα το δεχτεί (πχ: σύντροφος, υφιστάμενος συνάδελφος κ.α) ή δεν μας ενδιαφέρει το τι θα κάνει γιατί είναι άγνωστος (πχ: βρίζουμε τους άλλους οδηγούς στο δρόμο) ή είναι μία κατάσταση (πχ: εξοργιζόμαστε με τους μετανάστες)
– είτε θα γυρίσει προς τα μέσα, δηλαδή, προς τον εαυτό μας και το σώμα μας
Στη δεύτερη περίπτωση αυτό που κάνουμε είναι να στρέφουμε το θυμό, την οργή, την απογοήτευση και ό,τι άλλο μη αποδεκτό, προς τον εαυτό μας. Τον ταλαιπωρούμε και τον βασανίζουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία σε τέτοιο βαθμό, ώστε συχνά να εμφανίζει ψυχοσωματικά συμπτώματα, ακόμα και αυτοάνοσα νοσήματα (ο εαυτός επιτίθεται στον εαυτό) καθώς και διατροφικές διαταραχές.
Αφού όμως πρόκειται για μία ασυνείδητη διαδικασία, πως θα καταλάβουμε ότι καταπιέζουμε το συναίσθημά μας;
– Νιώθουμε νευρικότητα και άγχος χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς το γιατί
– Νιώθουμε συχνά ένα αίσθημα κενού
– Ξεχνάμε πράγματα ή καθυστερούμε στην εργασία και στις συναντήσεις μας
– Νιώθουμε δυσφορία όταν κάποιος μιλά για τα συναισθήματά του ή μας ρωτά για τα δικά μας
– Μας προλαβαίνει το σώμα μας εμφανίζοντας συμπτώματα που δεν οφείλονται σε παθολογικά αίτια
Και αφού αναγνωρίσουμε ότι καταπιέζουμε τα αληθινά μας συναισθήματα, τι κάνουμε;
Μία στενή και ασφαλής σχέση στη ζωή μας μπορεί να αποτελέσει το έδαφος για να αναγνωρίσουμε αυτά τα συναισθήματα, να τα απελευθερώσουμε σταδιακά και να αποδεχτούμε ολοκληρωτικά τον εαυτό μας και όχι μόνο το καλό και ευγενικό του κομμάτι. Μία τέτοια σχέση μπορεί να είναι με κάποιον σύντροφο, κάποιο γονέα ή στενό συγγενή, κάποιον στενό φίλο αλλά ακόμα καλύτερα μία τέτοια σχέση μπορεί να επιτευχθεί στο θεραπευτικό πλαίσιο. Ο θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει τις καταπιεσμένες του πλευρές, να βρει το γιατί αυτές καταπιέστηκαν και να προσφέρει ένα ασφαλές πλαίσιο έκφρασης και αποδοχής ακόμα και των πιο «δύσκολων» συναισθημάτων.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
