Πώς επηρεάζονται τα παιδιά από τις συγκρούσεις γονέων; Η Άννα Αλβανού -Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί με ποιον τρόπο καυγάδες και εντάσεις, μπορούν να επιβαρύνουν τα παιδιά.
Όλοι οι άνθρωποι στις σχέσεις μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με εμπόδια και δυσκολίες που συχνά καταλήγουν σε συγκρούσεις. Αυτό είναι φυσιολογικό. Παρόλα αυτά, οι έντονες συγκρούσεις μεταξύ των γονέων μπορούν να έχουν σοβαρή επίπτωση στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών.
Τι προκαλούν οι συγκρούσεις γονέων;
Αρχικά, ένας τσακωμός είναι δυνατόν να επηρεάσει όλα τα μέλη της οικογένειας, κυρίως τα παιδιά. Το εχθρικό κλίμα στην επικοινωνία μεταξύ των γονέων γίνεται αντιληπτό. Εκφράζεται μέσα από έντονες και συχνές συγκρούσεις και μπορεί να αποτελέσει πηγή άγχους για ένα παιδί ενώ συγχρόνως επηρεάζει και τη σωματική λειτουργία (επίπεδα ορμονών, αυξημένος καρδιακός ρυθμός, χαμηλή θερμοκρασία κ.ά. ).
Η συναισθηματική ασφάλεια είναι μία από τις πιο βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή ανάπτυξη και προσαρμογή ενός παιδιού στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει πως το παιδί χρειάζεται ένα περιβάλλον στο οποίο θα μπορεί να προσαρμοστεί, χωρίς να αισθάνεται πως απειλείται η σωματική ή συναισθηματική του ακεραιότητα . Η ένταση του θυμού που μπορεί να εκφραστεί από τους γονείς με λεκτική ή σωματική βία είναι δυνατό να γίνεται αντιληπτή ως απειλητικό ερέθισμα. Έτσι, το παιδί μπορεί να βιώσει έντονα συναισθήματα φόβου, θυμού, θλίψης, ενοχής ή ντροπής καθώς και αίσθημα αβοήθητου.
Πως επηρεάζεται το παιδί;
Όλα τα παραπάνω, καθιστούν τα παιδιά που βιώνουν έντονες συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον πιο ευάλωτα στην εμφάνιση ψυχοπαθολογίας ενώ είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολίες στη σχέση με τον εαυτό τους και τους άλλους. Επίσης, είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν προβλήματα συμπεριφοράς (επιθετικότητα, ανάπτυξη εθισμών) και χαμηλή σχολική επίδοση. Ακόμα, τα δύσκολα συναισθήματα που βιώνει ένα παιδί στα πλαίσια μιας γονεϊκής σύγκρουσης μπορούν να εκφραστούν εξωτερικά (οπότε έχουμε ένα παιδί που εκφράζει με τη συμπεριφορά του την ένταση που νιώθει με επιθετική συμπεριφορά κ.ά), είτε εσωτερικέυονται (το παιδί κλείνεται στον εαυτό του, βιώνει αλλαγές στη διάθεση, την όρεξή του κ.ά.).
Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι η εμπλοκή των παιδιών στις γονεϊκές συγκρούσεις. Όταν οι γονείς τσακώνονται, το παιδί είναι πιθανό να εμπλακεί. Ελπίζει πως με την επίλυση του τσακωμού θα ανακουφιστεί από τα δύσκολα συναισθήματα που βιώνει. Έτσι, ένα παιδί είναι δυνατόν να εκφράσει τα συναισθήματά του. Μπορεί άμεσα να απομονωθεί και να κλειστεί στον εαυτό του ή να χρησιμοποιήσει άλλον έμμεσο τρόπο ώστε να λειτουργήσει πυροσβεστικά στη διαμάχη μεταξύ των γονέων του.
Ακόμα, είναι πιθανό το παιδί να εμπλακεί ώστε να παρηγορήσει τον γονέα που έχει ανάγκη την υποστήριξη. Ως εκ τούτου, με αυτό τον τρόπο μαθαίνει να αναλαμβάνει περισσότερο βάρος και ευθύνες από όσες του αναλογούν. Τέλος, μια μεταβλητή που επιδρά καταστροφικά στην ψυχική υγεία των παιδιών είναι όταν αναγκάζονται να επιλέξουν πλευρά σε ένα συγκρουσιακό οικογενειακό περιβάλλον. Είτε από φόβο ότι θα χάσουν την αγάπη και την αποδοχή ενός γονέα είτε επειδή τον αντιλαμβάνονται ως πιο αδύναμο και ευάλωτο, τα παιδιά συχνά αναγκάζονται να επιλέξουν στρατόπαιδο στη γονεική διαμάχη.
Γιατί είναι τόσο σημαντικές οι συγκρούσεις γονέων;
Οι σχέση των γονέων είναι η πρώτη σημαντική σχέση στην οποία το παιδί γίνεται μάρτυρας. Η συμπεριφορά των γονέων, η έκφραση του συναισθήματος του θυμού καθώς και η ικανότητα για επίλυση μιας σύγκρουσης είναι δεξιότητες στις οποίες το παιδί εκπαιδεύεται στα πλαίσια των πρώτων σχέσεων που βιώνει. Όταν υπάρχουν σημαντικές δυσλειτουργίες, αυτό επηρεάζει την γενική προσαρμογή του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, επηρεάζεται η ικανότητά του να σχηματίζει υγιείς σχέσεις μετέπειτα στη ζωή του.
Όλα είναι ευκαιρία για ένα μάθημα!
Είναι χρήσιμο να μάθουμε στα παιδιά μας πως οι άνθρωποι τσακώνονται. Ταυτόχρονα, είναι επίσης χρήσιμο να τα μάθουμε πώς να διαχειρίζονται τον θυμό τους ώστε να μην πληγώνουν τους άλλους και να λύνουν τις συγκρούσεις εποικοδομητικά ώστε να μπορούν να απολαύσουν ικανοποιητικές σχέσεις!
Επικοινωνία με τον συντάκτη
