Έναρξη σχολικής χρονιάς: Η Άννα Αλβανού, μας εξηγεί πώς να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν το άγχος της αλλαγής και τη μετάβαση στο σχολικό περιβάλλον
Το άγχος που σχετίζεται με την έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνουν τα περισσότερα παιδιά.
Η επιστροφή στο σχολείο έπειτα από τις καλοκαιρινές διακοπές, οι αλλαγές στη ρουτίνα, οι υποχρεώσεις και ο φόρτος εργασίας είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν το εν λόγω άγχος.
Η πρώτη επαφή ενός παιδιού με το σχολείο, η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο ή το γυμνάσιο στο λύκειο, είναι πιθανό να πυροδοτήσουν συναισθήματα άγχους λόγω της αβεβαιότητας που σχετίζεται με την καινούρια συνθήκη.
Άλλες ανησυχίες που μπορεί να έχει ένα παιδί σε σχέση με το σχολείο είναι η σύναψη φιλικών σχέσεων, ο φόβος της αξιολόγησης και σχολικής επίδοσης, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ο φόβος απόρριψης ή σχολικού εκφοβισμού. Το τελευταίο ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό για παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, παιδιά που έχουν ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες, δυσκολίες με την εικόνα τους ή παιδιά που αντιμετωπίζουν συναισθηματικές δυσκολίες λόγω προβλημάτων που συμβαίνουν στο σπίτι (όπως είναι έντονες συγκρούσεις μεταξύ γονέων, το διαζύγιο, η ύπαρξη ασθένειας, τα οικονομικά προβλήματα κ.ά.). Τέλος, παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν το σχολικό άγχος είναι η παρουσία μαθησιακών δυσκολιών, αναπτυξιακών ή ψυχολογικών διαταραχών.
Η πανδημία Covid-19 είναι επίσης ένας παράγοντας που μπορεί να ενισχύσει το άγχος των παιδιών.
Πολλά παιδιά και έφηβοι στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν την αβεβαιότητα της πανδημίας βιώνουν φόβο, άγχος και στρες. Ακόμα, η αλλαγή στις συνήθειες όπως είναι η χρήση μάσκας και η τήρηση των αποστάσεων είναι δυνατόν να αυξήσουν το άγχος σε σχέση με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
Ανεξάρτητα από τη συνθήκη, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν το άγχος τους. Καθώς δεν είναι όλα τα παιδιά σε θέση να αναγνωρίσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μπορούμε να παρατηρήσουμε αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά που αποτελούν ενδείξεις άγχους όπως:
- Αλλαγές που σχετίζονται με τον ύπνο ή την όρεξη για φαγητό.
- Σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλος, πόνος στο στομάχι κ.ά.)
- Ευερεθιστότητα και/ ή εκρήξεις θυμού.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση.
- Το παιδί κλαίει ανεξήγητα ή είναι πιο ευσυγκίνητο από όσο συνήθως.
- Έκφραση ανησυχίας/ αρνητικών σκέψεων.
- Πιο έντονη ανάγκη προσκόλλησης (στους γονείς ή άλλο οικείο πρόσωπο).
- Νευρικότητα.
*Η παρουσία μερικών ή όλων των παραπάνω συμπτωμάτων για διάστημα μεγαλύτερο των 2 εβδομάδων σε συνδυασμό με την έκπτωση στη λειτουργικότητα του παιδιού είναι ένδειξη διαταραχής άγχους. Σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν βοηθητικό να λάβετε τη γνώμη ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
Και οι γονείς;
Ως γονείς, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να διαχειριστεί το άγχος του ενθαρρύνοντάς το να μιλήσει για αυτό και ακούγοντάς το χωρίς επικριτική διάθεση. Κάποιες φορές το μόνο που χρειάζεται ένα παιδί (ή ακόμη και ένας ενήλικας) για να ανακουφιστεί, είναι κάποιον να είναι εκεί και να ακούσει όσα αισθάνεται χωρίς να το υποτιμήσει ή να το ακυρώσει. Θυμηθείτε ότι δεν επιλέγουμε πώς θα νιώσουμε (μόνο πώς θα αντιδράσουμε στο συναίσθημά μας) οπότε δηλώσεις όπως: «μην αγχώνεσαι», «πώς κάνεις έτσι, δεν έγινε και τίποτα» αντί να ανακουφίσουν, διογκώνουν τα δύσκολα συναισθήματα. Στην προσπάθειά μας να βοηθήσουμε το παιδί να αντιμετωπίσει το άγχος του μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δηλώσεις όπως: «καταλαβαίνω ότι νιώθεις άγχος.. τι σε ανησυχεί περισσότερο;» ή «όλοι νιώθουμε άγχος κάποιες φορές… έλα να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό».
Ένας ακόμα τρόπος να διαχειριστούμε το άγχος που προκύπτει από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς είναι να προετοιμαστούμε όσο καλύτερα μπορούμε για όσα μας αγχώνουν.
Για παράδειγμα, αν το παιδί αγχώνεται ότι δε θα έχει ελεύθερο χρόνο μπορούμε να το βοηθήσουμε να φτιάξει ένα πρόγραμμα εξασφαλίζοντας ότι θα μένει χρόνος για την αγαπημένη του δραστηριότητα, για να δει τους φίλους του ή απλά για να ξεκουραστεί. Αν ένα παιδί πηγαίνει σχολείο για πρώτη φορά, μπορούμε να επισκεφτούμε το σχολείο κάποιες φορές ώστε να το δει και να το γνωρίσει (ακόμα και εξωτερικά), να του περιγράψουμε με λεπτομέρειες πώς θα είναι η καινούρια συνθήκη και να βρούμε μαζί του λύσεις για όσα φοβάται ότι θα συμβούν. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί φοβάται πως τα άλλα παιδιά θα το κοροϊδεύουν ή θα το κακομεταχειρίζονται θα βοηθηθεί αν δούμε μαζί του τι επιτρέπεται να ανεχόμαστε από τους άλλους και τι όχι καθώς και πώς μπορούμε να αντιδράσουμε σε κάθε περίπτωση.
Σημαντικό για τους γονείς που τα παιδιά τους πάνε για πρώτη φορά σχολείο είναι το πώς νιώθουν εκείνοι για την καινούρια αρχή. Ένας γονέας με υπερβολικό άγχος για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς είναι δυνατό να μεταφέρει άθελά του το συναίσθημά του στο παιδί. Σε αυτή την περίπτωση, πριν να βοηθήσετε το παιδί να διαχειριστεί το άγχος του είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε και να διαχειριστείτε τα δικά σας συναισθήματα.
Σε κάθε περίπτωση…
είναι σημαντικό να μπορούμε να αποδεχτούμε τα δύσκολα συναισθήματα που μπορεί να βιώσει ένα παιδί και να είμαστε εκεί για αυτό, ακόμα κι αν δε μπορούμε να βρούμε τη λύση σε ό,τι το απασχολεί. Μάλιστα αυτό, είναι ένα πολύ χρήσιμο μάθημα ζωής καθώς δεν υπάρχουν λύσεις για όλα τα προβλήματα και τις πιο πολλές φορές, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να διαχειριστούμε μια δύσκολη κατάσταση είναι με το να τη ζήσουμε! Ίσως αυτό στην αρχή να είναι δύσκολο.. ταυτόχρονα όμως μας κάνει πιο δυνατούς, αυξάνει την αυτοπεποίθησή μας και διαμορφώνει τα στάση μας απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Άλλωστε αν όλα ήταν εύκολα, δε θα είχαμε την ανάγκη να μαθαίνουμε και να εξελισσόμαστε.
Πηγή: https://www.verywellfamily.com/tips-to-ease-back-to-school-anxiety-620832
Επικοινωνία με τον συντάκτη
