Σκρουτζ: Μια ταξιδιωτική και θεραπευτική, Χριστουγεννιάτικη ιστορία – γράφει ο Χαράλαμπος Καπετανάκης – Ψυχολόγος.
Η Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση του Λονδίνου περιλαμβάνει τους αγγέλους της οδού Regent’s, οι οποίοι αποτελούν μέρος της φωτισμένης ιστορίας των Χριστουγέννων της πρωτεύουσας.
Πριν από σχεδόν εκατό χρόνια, ο Κάρολος Ντικεν βάσισε μια άλλη Χριστουγεννιάτικη ιστορία στο Λονδίνο, το αριστούργημά του, Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία.
Σε αυτήν την ιστορία, έναν άθλιο «τραπεζίτη» με το όνομα Εμπενήζερ Σκρουτζ, τον επισκέπτονται τρία φαντάσματα την παραμονή των Χριστουγέννων. Τα οποία τον πετούν πάνω από το Λονδίνο, σαν τους αγγέλους της οδού Regent που αιωρούνται πάνω από τους δρόμους. Το φάντασμα των Χριστουγέννων του παρελθόντος, των Χριστουγέννων του παρόντος και των Χριστουγέννων του μέλλοντος. Κάθε φάντασμα του δείχνει διαφορετικές σκηνές.
Το φάντασμα του παρελθόντος υπενθυμίζει στον Σκρουτζ την οδυνηρή παιδική του ηλικία, τα χρόνια του που παραμελήθηκε από τον μέθυσο πατερά του, και την απώλεια τη αδερφής του. Το φάντασμα του παρόντος του δείχνει πόσο υποφέρουν από την άκαμπτη και καταχρηστική συμπεριφορά του οι άλλες οικογένειες, όπως η οικογένεια του υπαλλήλου του που έχει ένα άρρωστο γιο. Το φάντασμα του μέλλοντος του δείχνει τη μοίρα του, η οποία περιλαμβάνει τον Σκρουτζ για άλλη μια φορά να παραμελείται από όλους αφού τους έσπρωξε μακριά του, και πεθαίνει μόνος του.
Ο Σκρουτζ θυμώνει, φοβάται και λυπάται, και μετά υφίσταται μια μεταμόρφωση.
Ο Σκρουτζ μπορεί να συνδεθεί με άλλους, να δημιουργήσει σχέσεις και να αλλάξει τη ζωή του.
Αυτό που ίσως μας λέει η ιστορία του Ντικενς είναι ότι…
Όταν αντιμετωπίζουμε ένα οδυνηρό παρελθόν, βιώνουμε τον θυμό στο παρόν και φανταζόμαστε ότι αν τα πράγματα παραμείνουν ίδια, το μέλλον που δημιουργούμε είναι ζοφερό, μαζί με τον πόνο και τον θυμό αποκτούμε επίσης μια ευκαιρία να αλλάξουμε.
Με πολλούς τρόπους, ο Σκρουτζ και τα φαντάσματα των Χριστουγέννων δημιούργησαν μια θεραπευτική σχέση, όπως αυτή που έχουμε κατά νου στην παραδοσιακή ψυχοθεραπεία.
Ο Σκρουτζ όμως δεν αλλάζει μόνο επειδή φοβάται. Αλλάζει επειδή είναι στοιχειωμένος. Μπορεί να φοβόμαστε να μην βάλουμε κιλά, αλλά αυτό μάλλον δεν θα μας κάνει να αλλάξουμε τη διατροφή μας. Το στοίχειωμα όμως είναι διαφορετικό. Μας κάνει να νιώθουμε – μας κάνει ζωντανούς. Ενώ ταυτόχρονα, προσπαθούμε να αποφύγουμε κάποιο γεγονός στον κόσμο, κάποια πληροφορία ή γνώση.
Τι γνώση προσπαθεί να αποφύγει ο Σκρουτζ;
Ο Σκρουτζ δεν θέλει να σκεφτεί τον θάνατο της μητέρας του, τον θάνατο της αδερφής του ή την απώλεια της αρραβωνιαστικιάς του – δεν μπορεί να αντέξει τη σκέψη ότι η αγάπη τελειώνει.
Ο Ντικενς μας λέει ότι, πριν πέσει για υπνο, ο Σκρουτζ τρώει μόνος του και διαβάζει το βιβλιαράκι καταθέσεων του. Θεωρώ αυτό πως σημαίνει ότι ο Σκρουτζ περνάει τα βράδια του με παρηγοριά το βιβλίο καταθέσεων του. Διαβάζει και σκέφτεται, «Βλέπετε; Χωρίς απώλειες, μόνο κέρδη».
Τελικά, ο Σκρουτζ αλλάζει επειδή τα φαντάσματα δεν επιλέγουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή χωρίς απώλεια. Αναιρεί την αποτροπή του στοιχειώνοντας τον Σκρουτζ με τις απώλειες που έχει ήδη βιώσει, τις απώλειες που υφίστανται γύρω του και τη βιώσιμη απώλεια της δικής του ζωής και των περιουσιών του.
Η ιστορία του Ντίκενς διδάσκει ένα άλλο μάθημα:
Ο Σκρουτζ δεν μπορεί να ξανακάνει το παρελθόν του, ούτε μπορεί να είναι σίγουρος για το μέλλον.
Αφού ξυπνήσει το χριστουγεννιάτικο πρωί, σκέφτεται με έναν νέο τρόπο, μπορεί να αλλάξει το παρόν του. Η αλλαγή μπορεί να γίνει μόνο εδώ και τώρα. Αυτό είναι σημαντικό επειδή η προσπάθεια αλλαγής του παρελθόντος μπορεί να μας αφήσει να αισθανθούμε αβοήθητοι, καταθλιπτικοί.
Αλλά η ιστορία του Ντίκενς δείχνει μια πιο σκοτεινή και απροσδόκητη αλήθεια.
Μερικές φορές η αλλαγή δεν έρχεται επειδή θέλουμε να διορθώσουμε τον εαυτό μας ή να επιδιορθώσουμε τη σχέση μας με τους ζωντανούς. Μερικές φορές αλλάζουμε περισσότερο όταν επισκευάζουμε τη σχέση μας με τους χαμένους, τους ξεχασμένους, τους νεκρούς.
Όταν ο Σκρουτζ θρηνεί για εκείνους που είχε αγαπήσει, αλλά είχε βγάλει από το μυαλό του, αρχίζει να ξανακερδίσει τον κόσμο που είχε χάσει. Έρχεται στη ζωή.
Ο Σκρουτζ μπορεί να υποστηριχθεί. Ήταν ο πρώτος πελάτης ψυχοθεραπείας. Κατάφερε να μεταμορφώσει την πορεία της ζωής του αφού πέρασε από το οδυνηρό, αλλά επίσης φωτεινό, ταξίδι που τον πήγαν τα φαντάσματα. Όπως οι άγγελοι στη φωτογραφία παραπάνω, μας φωτίζουν, προσφέροντας έμπνευση για αλλαγή.
Σας προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο ή να παρακολουθήσετε μία από τις ταινίες που βασίζονται στην ιστορία. Να αφήσετε τον εαυτό σας να βυθιστεί σε αυτό. Αφήστε τον εαυτό σας να παρασυρθεί από τα φαντάσματα που μπορεί να έχετε στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον σας. Στη συνέχεια, μπορείτε να βρείτε τις αλλαγές που θέλετε να κάνετε.
Επικοινωνία με τον συντάκτη
