Soft skills ή αλλιώς οι δεξιότητες που μας κάνουν πιο “μαλακούς” και προσαρμοστικούς – γράφει η Μιχαέλα Σκλατινιώτη
Τα soft skills είναι ένας όρος που πολλές φορές μπερδεύει τους ανθρώπους για το τι ακριβώς περιλαμβάνει. Έχει έρθει στην Ελλάδα περίπου την τελευταία δεκαετία. Θα έλεγε κανείς πως παραμένει ακόμα θολό για ποιόν λόγο τα soft skills είναι χρήσιμα στη ζωή μας.
Μήπως ήρθε η στιγμή για να μπολιάσουν και ν’ανθίσουν στην προσωπικότητα του καθενός από εμάς; Ας πάμε να τα εξερευνήσουμε σιγά-σιγά μαζί!
Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό αυτής της έννοιας…
Πρόκειται λοιπόν για δεξιότητες οι οποίες δε βασίζονται σε μαθημένη γνώση. Για παράδειγμα, η εκμάθηση δημιουργίας αλγορίθμων ή ανάλυσης κειμένων από τα λατινικά και τα αρχαία στα νέα ελληνικά. Αντ’αυτού αποτελούν ένα κράμα από κοινωνικές, διαπροσωπικές και προσωπικές ικανότητες για ακέραιη προσαρμογή και ομαλό συγχρωτισμό με συνανθρώπους μας σε οποιαδήποτε συνθήκη σχέσης, π.χ φιλική, εργασιακή, ερωτική, οικογενειακή κ.ά.
Γίνεται λόγος επίσης πως τα soft skills σχετίζονται με τη Συναισθηματική Νοημοσύνη (Emotional Intelligence – EQ).
Τον τρόπο που κάποιος αναγνωρίζει και διαχειρίζεται τόσο τον δικό του συναισθηματικό κόσμο όσο και των άλλων, αλλά και με τον γενικότερο τρόπο οργάνωσης και προσέγγισης της ζωής. Θα έλεγε λοιπόν κανείς πως δεν αποτελούν κυρίως μαθημένη γνώση. Περισσότερο στοιχεία του χαρακτήρα μας, στοιχεία που υπάρχουν ήδη μέσα μας κι ανάλογα το βαθμό στον οποίο τα διαθέτουμε καλούμαστε να τα γνωρίσουμε, αναπτύξουμε κι εξελίξουμε ώστε να τα κατακτήσουμε στο επίπεδο που αναζητούμε κι έχουμε ανάγκη σε κάθε δεδομένη στιγμή και περίσταση της ζωής μας.
Ποιά είναι όμως τα οφέλη της ανάπτυξης soft skills και γιατί πρόκειται για δεξιότητες που μας “μαλακώνουν” και μας κάνουν πιο προσαρμοστικούς;
Ουσιαστικά, η εκπαίδευση πάνω και γύρω από αυτές καθώς και η προσωπική μας προσπάθεια διαμόρφωσής τους, μας βοηθά να διαχειριζόμαστε με πιο εύκαμπτο τρόπο δύσκολες καταστάσεις και σχέσεις. Μας βοηθά να έχουμε περισσότερο εποικοδομητικές σχέσεις σε οποιοδήποτε επίπεδο. Και να επιλύουμε ομαλά καταστάσεις που κάνουν την καθημερινότητά μας δυσλειτουργική.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα από soft skills για να καταλάβουμε καλύτερα τι αφορούν:
Επικοινωνιακές δεξιότητες (communication skills).
Εδώ γίνεται λόγος για τη λεκτική, μη λεκτική και παραλεκτική επικοινωνία. Πιο επεξηγηματικά, ανάλογα με τις ανάγκες και τις προσωπικές αναζητήσεις του καθενός μπορεί να γίνει εστίαση σε δεξιότητες για σωστή εκφορά και διαχείριση του λόγου και της κινησιολογίας του σώματος σε περιβάλλον παρουσίασης τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε ακαδημαικό επίπεδο, αλλά και σε απλές καθημερινές κοινωνικές περιστάσεις που πιθανόν να μας δυσκολεύουν στη διαχείρισή τους, σε αναγνώριση διαφόρων μηνυμάτων από τη γλώσσα του σώματος σε οποιαδήποτε περίσταση (π.χ παρακολούθηση ομιλίας, εξυπηρέτηση πελατών, συνομιλίας με φίλους, συντρόφους, οικογένεια, προϊσταμένους, υφισταμένους κ.α).
Εδώ θα μπορούσε να γίνει λόγος και για τη δεξιότητα της ενεργούς ακρόασης (active listening). Προπονούμαστε ν’ ακούμε πραγματικά το συνομιλητή μας, να του δίνουμε κατάλληλο χώρο και χρόνο να εκφράσει το προσωπικό του βίωμα. Ύστερα, δίχως παρωπίδες και επικριτική διάθεση, αλλά με πλήρη ενσυναίσθηση, να προσπαθούμε να καταλάβουμε τη θέση του (όχι απαραίτητα να αποδεχτούμε), να δούμε την κατάσταση μέσα από τα δικά του μάτια και ν’ αναπτύξουμε γόνιμο κι εποικοδομητικό διάλογο μαζί του.
Πόσες φορές άραγε πιστεύουμε πως έχουμε ακούσει τι μας λέει ο συνομιλήτής μας, αλλά στην ουσία έχουμε καταλάβει κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που μας μετέφερε εκείνος; Ή πόσες φορές έχουμε διακόψει το συνομιλητή μας θέλοντας να μοιραστούμε τη δική μας άποψη με τόσο πάθος που δεν αφήνουμε καθόλου περιθώριο ελεύθερης έκφρασης στον άλλον; Μήπως χρειάζεσαι λίγη εξάσκηση σε αυτό το κομμάτι; Σκέψου το!!!
Λήψη αποφάσεων (making decisions).
Μια ακόμη δεξιότητα που πολλές φορές παρατηρείται να υπολείπεται σε πληθώρα ανθρώπων. Η διαδικασία λήψης μιας απόφασης ή διαφορετικά η δυσκολία ανάληψης της ευθύνης για την απόφαση που πρέπει να λάβουμε!!!
Καθημερινά περνάμε από ένα ευρύ φάσμα λήψης αποφάσεων, από πιο εύκολες μέχρι πιο δύσκολες και χρονοβόρες. Για παράδειγμα, τι θα φάμε για πρωινό, τι θα βάλουμε στη δουλειά μας, στη βόλτα μας για καφέ αλλά και ποιά σχολή θα επιλέξουμε ως το επόμενο βήμα μετά το σχολείο, ποιό μάθημα θα επιλέξουμε γι’αυτό το εξάμηνο, σε ποιά δουλειά θα στείλουμε το βιογραφικό μας, ποιά δουλειά μας αρέσει περισσότερο να κάνουμε κ.ά. Το μόνο σίγουρο είναι πως όποια απόφαση και να πάρουμε, είναι η δική μας απόφαση. Κανείς δεν μπορεί να μας πει αν είναι σωστή ή λάθος. Πάντα κάτι θα κερδίζουμε και κάτι θα χάνουμε ?
Αυτο-κινητοποίηση (Self-Motivation).
Πολλές φορές άτομα λένε πως νιώθουν την απουσία κινήτρου για κάτι που αρχικά είχαν αναλάβει όλο ζήλο και ανυπομονησία. Οι ρυθμοί της ζωής έχουν γίνει τόσο ραγδαίοι που η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές καταλήγουμε να γίνουμε “ρομποτάκια” και να μην αντιλαμβανόμαστε τι ακριβώς κάνουμε τη στιγμή που το κάνουμε και για ποιό λόγο έχουμε βρεθεί να το κάνουμε. Εδώ είναι πολύ σημαντική η προσωπική ψυχική ανθεκτικότητα/ αντοχή που έχει ο καθένας απέναντι στη ρευστή πραγματικότητα και την όποια αλλαγή. Ειδικά σε μια εποχή που όλα γύρω μας γυρίζουν και αλλάζουν συνεχώς!
Επίλυση προβλημάτων (problem solving skills).
Σε αυτή τη δεξιότητα συμβάλλει ιδιαίτερα και η δημιουργική σκέψη ως ικανότητα, ώστε το άτομο να είναι εφοδιασμένο με τεχνικές που θα το ωθήσουν σε ομαλές προσγειώσεις από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Ας παρομοιάσουμε ένα πρόβλημα με ένα αεροπλάνο που προσπαθεί να προσγειωθεί σε καταστάσεις έντονων ανέμων. Τα άτομα που έχουν αυτή τη δεξιότητα, είναι σε θέση να προσγειώσουν το αεροπλάνο με τις λιγότερες δυνατές αναταράξεις και να παραδώσουν τους επιβάτες αλώβητους ή διαφορετικά να διατηρήσουν την ψυχοσύνθεση και διάθεση των επιβατών (των εμπλεκόμενων στο πρόβλημα) όσο πιο ήρεμη γίνεται.
Διαχείριση χρόνου (time management).
Πόσες φορές έχουμε ακούσει γύρω μας να λένε: “δεν προλαβαίνω”, “θ’αργήσω λίγο, μην με περιμένεις”, “πότε θα τα προλάβω όλα;”, “χίλια κομμάτια να γίνω;”.
Φυσικά εδώ δεν γίνεται λόγος για τις ειδικές περιπτώσεις. Που είναι πραγματικά φύσει αδύνατο να γίνει σωστή διαχείριση του χρόνου ή σε εξαιρέσιμες και μοναδικές περιπτώσεις που θα μας συμβεί κάτι επείγον και εκτός προγράμματος. Εδώ, συμπεριλαμβάνονται οι περιπτώσεις που κατ’επανάληψη παρουσιάζεται μια δυσκολία προγραμματισμού και καλής διαχείρισης του χρόνου. Σε αυτές, εάν είχε γίνει μια περισσότερο ρεαλιστική και προσεκτική εκτίμηση των δεδομένων το άτομο θα είχε αποφύγει πολλές φορές να βρεθεί στη δύσκολη θέση των παραπάνω φράσεων.
Είδαμε λοιπόν μια πολύ μικρή και σύντομη σε επεξήγηση λίστα παραδειγμάτων από κοινωνικές και διαπροσωπικές δεξιότητες (soft skills). Το καθετί από τα προαναφερθέντα αποτελεί ένα ξεχωριστό θέμα από μόνο του για συζήτηση και χαίρει συγκεκριμένης επεξήγησης κι εμβάθυνσης.
Συμπερασματικά λοιπόν, πρόκειται για δεξιότητες οι οποίες δεν αφορούν έναν εξειδικευμένο τομέα ή μόνο την επαγελματική μας πορεία. Είναι δεξιότητες που με προσωπική προσπάθεια κι αναζήτηση έρχονται για να εφαρμοστούν σε πλήθος περιπτώσεων της καθημερινότητάς μας. Από μια βόλτα για καφέ μέχρι την πιο σημαντική μας παρουσίαση ή συζήτηση σε περιβάλλον εργασίας.
Όπως είχε πει ο Αριστοτέλης ‘ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό’. Έχει στη φύση του την αναζήτηση, την επικοινωνία, τη συνδιαλλαγή.
Για να τα κάνει όλα αυτά όμως με λειτουργικό τρόπο, είναι σημαντικό να προσπαθεί να εξελίσσεται και να εξοπλίσει την φαρέτρα του με τα κατάλληλα εργαλεία. Έτσι, μπορεί να χαίρεται τα αποτελέσματα κάθε συνάντησης με άλλα όντα. Να μαθαίνει πτυχές του εαυτού του και να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές όπου χρειάζεται. Ένα ακατέργαστο κομμάτι από ξύλο χρειάζεται να λαξευτεί/επεξεργαστεί με σωστή τεχνική και εργαλεία για να μην τραυματίζει τους άλλους αλλά και για να μην φθείρεται το ίδιο και να είναι εύχρηστο.
Αντίστοιχα θα μπορούσε να σκεφτεί ο καθένας από εμάς τον εαυτό του. Σαν κάτι ακατέργαστο! Του λείπουν τα κατάλληλα εργαλεία (soft skills) και η εκπαίδευση σε κατάλληλες τεχνικές εφαρμογής αυτών των εργαλείων. Έτσι ώστε να μπορέσει να επεξεργαστεί και να καλλιεργήσει τον χαρακτήρα του, να εξελιχτεί στην καλύτερη εκδοχή του, ανακαλύπτοντας καινούριες πτυχές της προσωπικότητάς του ή μεταβάλλοντας άλλες.
Είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε, αυτό που λέμε κι αυτό που πράττουμε και γι’αυτό προσπαθούμε για την καλύτερή εκδοχή του εαυτού μας. Γιατί μας αγαπάμε!!!
Ας γεμίσουμε τη φαρέτρα μας με όσα περισσότερα εργαλεία/εφόδια μπορούμε! Η εξέλιξη μάς περιμένει στη γωνία να τη γνωρίσουμε και να μας βοηθήσει ως αντίκρισμα να εξερευνήσουμε πού μπορούμε να φτάσουμε. Τι λες; Ξεκινάμε;
Αν θέλεις περισσότερα θέματα σχετικά με soft skills και πρακτικές ανάπτυξής τους, στείλε μου email και η φωνή σου θα εισακουστεί ?
Φυσικά μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου για οποιαδήποτε απορία ή επιπλέον πληροφορία χρειάζεσαι σχετικά με το θέμα του σημερινού άρθρου.
Σ’ ευχαριστώ για το χρόνο σου.
Επικοινωνία με τον συντάκτη